حکم جمع بین الصلاتین و جواب حدیث مسلم
حکم جمع بین الصلوتین چیست؟ و اگر صحیح نیست پس تأویل حدیث ابن عباسبکه در مسلم روایت شده، چگونه است؟
الجواب باسم ملهم الصواب
جمع بین الصلوتین نزد احناف علاوه از عرفه و شب مزدلفه در جای دیگر جایز نمی‌باشد خواه سفر باشد یا حضر. و منظور از روایت عبدالله بن عباسبکه بر جمع بین الصلوتین دلالت می‌کند این است که:
منظور از جمع بین الصلوتین جمع صوری است نه جمع حقیقی، یعنی: نماز ظهر را تاخیر داده و در آخر وقت خوانده شود و عصر را در اول وقتش ادا نموده و نماز مغـرب را تا آخر وقت موخر کرده‌اند و عشاء را در اول وقت خوانده‌اند. در سنن نسائی از ابن عباسبروایتی مذکور است که مـنظور از جـمع بـین الصلوتین جمع صوری است نه جمع حقیقی.
أخرج النسا‌ئی عن ابن عبا‌سب:
«صلیت مع الـنبی جالـظـهر والـعشـا ء جـمیعا والـمـغرب والعشا ء جمیعا أخر الـظهر وعجل العـصر وخـر الـمغرب وعـجل العشاء».
قال العلامه شبیر احمد العثمانی، في فتح الملهم بـعد ذكـر هذا الحديث:
فهذا ابن عبا‌س راوی حدیث الـبا‌ب قد صرح با‌ن ما رواه من الجميع الـمذكور هو الجمع الصوری ومما یؤیده ما رواه الشیخا‌ن عن عمرو بن دینا‌ر انه قال: «يَا أَبَا الشَّعْثَاءِ أَظُنُّهُ أَخَّرَ الظُّهْرَ وَعَجَّلَ الْعَصْرَ وَأَخَّرَ الْمَغْرِبَ وَعَجَّلَ الْعِشَاءَ. قَالَ وَأَنَا أَظُنُّه» -وأبوالشعثاء هو راوی الحد‌یث عن ابن عبا‌سب» [فتح الملهم شرح صحیح مسلم: ۲/۲۶۷].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۴/۱۲/۱۴۱۷هـ.ق