صدقه برای مردگان در شب‌های جمعه
چه می‌فرمایند علمای دین در این مسئله:
بعضی از مردم در روستاها برای مردگانشان هر روز قبل از نماز مغرب یا شب‌های جمعه قبل از نماز مغرب غذا درست میکنند و به مسجد می‌آورند آیا این جایز است یا خیر؟
الجواب باسم ملهم الصواب
او‌لا: صدقه‌دادن و بخشیدن ثواب آن برای میت کار مستحسن و پسندیده‌ای است چراکه میت بمنزله غریق در آب است و یاری‌کردن او بصورت صدقه در حد وسع و توان و استطاعت هـرچه زودتر باشد بهتر است.
ثانیا: در صدقه‌دادن رعایت حال فقرا و مساکین شود، یعنی هرچه که انفع للفقراء است تصدق آن ثواب بیشتری دارد و این معلوم است که پول‌دادن بـه مساکین انفع است، هر نیازی داشته باشند با این پول می‌توانند آن را رفع کنند و در صورت خوراک‌دادن در شب‌های جمعه نیازهای ضروری آنها برآورده نمی‌شود ممکن است احتیاج به پوشاک، دارو، و ادای دین و غیره داشته باشند که این به صورت پول رفع می‌شود.
ثالثا: در صورت خورانیدن خوراک، تنها فقرا و مساکین مستفید نمی‌شوند بلکه هرکسی که در مسجد حاضر باشد و لو اینکه ثروتمند بوده و بـدان احتیاج نداشته باشد از آن خوراک استفاده می‌کند و صرف این خوراک بجای اغنیاء بر مساکین و مستمندان بیشتر موجب ثواب است.
رابعاً: در صدقه هرچه که از سمعه و ریاء بدور باشد بهتر است، و واضـح است که در صورت صدقه پول بطور خفیه هیچ سمعه و ریائی دیده نـمی‌شود و آوردن خوراک به مساجد مشتمل بر سمعه و ریاء می‌باشد.
وفی الرد:
«وهذه الأفعا ل كلها للسمعة والـریا ء فیحتـرز عـنها لأنـهم لا یریدون بها وجه الله تعا لی» [رد المحتار: ۱/۶۶۴].
خامسا: اگرچه صدقه درروزهای جمعه یا شب آن، فی نفسه فضیلت دارد لیکن مردم بر این‌کار خود چنان مصـر هستند که گویا صدقه تنها در شب جمعه لازمی و موجب ثواب است حتی اگر فرصت صدقه هم باشد انتظار شب جمعه را می‌نمایند. و عملی که فی نفسه مستحب باشد اما باعث غلط فهمی مردم شـود مکروه تحریمی می‌گردد. چنانچه در شامی آمده است‌که، سجده شکر فی نفسه یک امر مستحب می‌باشد لیکن بعد از نماز اداء کرده نشـود تا مردم گمان نبرند که بعد از نماز سجده شکر لازمی و ضروری است.
ونصه ما في الشا‌می والـدر وفي الـعلائیة:
«وسجدة الشكر مستحبة به يفتي لكنها تكره بعد الصلاة لأن الجهالة يعتقدونها سنّة أو واجبة، وكل مباح يؤدي إليه فمكروه».
وفی الرد:
«وما يفعل عقيب الصلاة فمكروه، لأن الجهال يعتقدونها سنّة أو واجبة، وكل مباح يؤدي إليه فمكروه انتهى. : قوله: «فمكروه» الظاهر أنها تحريمية لأنه يدخل في الدين ما ليس منه ط» [رد المحتار: ۱/۵۷۷].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان