طلاق زن را معلق به دیـدن تـلویزیون کرد آیـا شـامل ویدئو هم می‌شود یا خیر؟
چه می‌فرمایند علمای دین در مسئله ذیل:
شخصی به خانمش می‌گوید: اگر تو تلویزیون نگاه کردی طلاق هستی، و منظور مـرد از نگاه‌کردن، تماشای فیلم سینمایی و سریال بوده است.
اگر آن خانواده از خودشان فیلم گرفته باشند آیا نگاه‌کردن این فیلم هم جزء همان گـفته مرد می‌شود یا خیر؟
الجواب باسم ملهم الصواب
اگر به برنامه‌های تلویزیون نگاه کند بر وی یک طلاق واقع می‌شود و شوهرش مـی‌تواند در عدت به او رجوع کند بدون اینکه تجدید نکاح صورت گیرد و از آن پس شوهر مـالک دو طلاق خواهد بود ولی اگر در عدت رجوع نکرد بعد از عدت مـی‌تواند او را بــا نکـاح مجدد ازدواج کند.
اما با دیدن فیلم خانوادگی خـود کـه توسط ویدئو از صفحه تلویزیون پخش مـی‌شود مطلقه نمی‌گردد زیرا در عرف مردم به ویدئو، تلویزیون نمیگویند بلکه نگاه به تلویزیون شامل برنامه‌های ارسالی و پخش شـده غیر از ویـدئو می‌باشد پس لفظ سوگند، ویـدئو را شامل نمی‌شود.
وفی الدر:
«الأيمان مبنية على الالفاظ لا على الاغر اض».
وفی الرد:
«(سله: الايـان مشه على الله ) وقوله: لا على الإغراض: أي الـمقاصد والنيات، احترز به عن القول ببنائها على النية.
فصار الحاصل أنَّ المُعْتبرَ إنَّما هو اللفظ العرفي الـمسمَّى وأما غرض الحالف فإن كان مدلول اللفظ الـمسمَّى اعتبر، وإن كان زائداً على اللفظ فلا يعتبر، ولهذا قال في تلخيص الجامع الكبير: وبالعرف يخص ولا يزاد حتى خص الرأس بما يكبس ولم يرد الـملك في تعليق طلاق الأَجْنبية بالدخول اهـ. ومعناه أن اللفظ إذا كان عاماً يجوز تخصيصه بالعرف، كما لو حلف لا يأكل رأساً فإنه في العرف اسم لـما يكبس في التنور ويباع في الأَسْواق، وهو رأس الغنم دون رأس العصفور ونحوه، فالغرض العرفي يخصص عمومه، فإذا أطلق ينصرف إلى الـمتعارف، بخلاف الزيادة الخارجة عن اللَّفْظِ كما لو قال لأَجْنبية: إن دخلت الدَّار فأنت طالق، فإنَّه يلغو، ولا يصح إرادة الـملك، أي إن دخلت وأنت في نكاحي وإن كان هو الـمتعارف... ظهر لك أن قاعدة بناء الأيمان على العرف معناه أن الـمعتبر هو الـمعنى الـمقصود في العرف من اللَّفْظِ الـمسمَّى، وإن كان في اللغة أو في الشرع أعم من الـمعنى الـمتعارف» [رد المحتار: ۳/۷۸].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۳/۶/۱۴۲۰هـ.ق