فراموش‌‌کردن قعده اولی
چه می‌فرمایند علمای دین در مسئله ذیل:
امام قعده اولی را فراموش می‌کند و می‌ایستد و بعد از لحـظه‌ای مـتوجه می‌شود که قعده اولی فراموش شده، سپس به قعده برمی‌گردد و قعده را انـجام می‌دهد و دوباره بلند می‌شود و نمازش را به اتمام می‌رساند.
آیا این نماز فاسد می‌شود یا خیر؟ لطفاً مدلل بیان فرمائید.
الجواب باسم ملهم الصواب
در صورت مذکور اگر امام سجده سهو کرده و نماز را به اتمام رسانیده نمازش ادا شده است اما بعد از قیام نباید به قعده می‌رفت زیرا بعضی از فقها در چنین صورتی حکم به فساد نماز کرده‌اند لیکن صحیح این است که نمازش درست است و سجده سهو لازم می‌گردد و در این مسئله اگر سجده سهو را انجام نداده نماز را اعاده کند.
وفی الدر:
«سها عن القعود الأَوَّل من الفَرْض ولَوْ عملياً (كالوتر) أمَّا النَّفل فيعود ما لم يقيد بالسَّجْدة ثم تذكره عاد إليه وتشهد، ولا سهو عليه في الأَصحِّ ما لم يستقم قائماً في ظاهر المَذْهب، وهو الأصحّ. فتح وإلاَّ أي وإن اسْتقام قائماً لا يعودُ لاشْتغاله بفَرْضِ القيام وسَجَدَ للسَّهْو لترك الواجب فلو عاد إلى القعود بعد ذلك تَفْسُدُ صلاته لرَفْضِ الفَرْض لـما ليس بفرض، وصحَّحه الزَّيلعي وقيل لا تَفْسد، لكنَّه يكون مسيئاً، ويَسْجد لتأخير الواجب وهو الأَشْبه كما حقَّقه الكمال وهو الحق. بحر» [الدر المختار مع الرد:۱/۵۵۰].
قال العلامة اللكهنوی في حاشیة شرح الوقایة:
«قوله: «والا» أی ان لم يكن إلی القعو د اقر ب قام ورفض القعدة وسجد للسهو في آخر صلاته، هو الـمنقول عن رسول الله جكما أخرجـه أصحاب السنن وهل تفسد صلاته ان عاد في هذه الصورة، الـمشهو ر عند أصحابنا هو الفساد للزوم رفض وهو القیام ورجـح ابـن الهمام عـدم الفساد» [شرح وقایة: ۱/۲۲۱].
وفی الدر:
«لها أی للصلوة واجبات لا تفسد بتركها وتعاد وجوباً في العمد والسهو ان لم یسجد له أی للسهو» [الدر المختار مع الرد: ۱/۳۳۶].
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۲۰/۶/۱۴۲۰