ولایت مادر در حیات پدر/ دختر بالغه اختیار نکاح خود را دا‌رد
چه می‌فرمایند علمای دین اسلام در مورد مسئله ذیل:
بنده را خداوند متعال ١٥ سال قبل دختری عطاء نموده است. پس از ولادت آن مادرش بدون رضایت و اجازه بنده به شخصی وعده نکاح داده و از او صد هزار تومان پول گرفته است.
حال بعد از گذشت مدت مذکور دختر به سن بلوغ رسیده و شخص مذکور را نمی‌خواهد و نیز بنده و مادر دختر حالا راضی نیستیم، بعد از مراجعه به دادگاه حکم فسخ نامزدی قبلی صادر شده است، از شما تقاضا می‌شود که مسئله را طبق شریعت حل نمایید.
الجواب باسم ملهم الصواب
در این مسئله مادر دختر در صورت موجود بودن پدر هیچ ولایتی بر دختر کوچک خود نداشته است. و نیز در این جا به صورت وعده بوده است، ایفاء وعده اگرچه لازم است اما بشرطی که در اختیار شخص وعده‌کننده باشد و چون مادر اختیاری ندارد که وعده نکاح دختر را در حال حیات پدر بدهد. پس این وعده در شرع اعتباری ندارد.
وفی الدر:
«(الولی في النكاح) لا الـمال (العصبة بنفسه) وهو مـن يـتصل بالـمیت... (بلا تو سطة انثي)... على ترتیب الارث والحجب....فان لم يكن عصبة فالولایة للأم» [الدر المختار مع الرد: ۲/۳۳۷].
و حالا که دختر به سن بلوغ رسیده است اختیار نکاحش بدست خودش می‌باشد، و بهتر این است که با مشورت پدر و مادر خود بـرای خـود شـوهری انتخاب نماید.
وفی الدر:
«ولا تجبر البالغة البكر علی النكاح لإنقطاع الولایة بالبلوغ» [الدر المختار مع الرد: ۲/۳۲۴].
بنابراین حکم دادگاه شرعاً درست و صحیح است و مادر باید صد هزار تومان را که از شخص مذکور گرفته، به او پس بدهد.
والله أعلم بالصواب
خدا نظر -عفا الله عنه-
دار الافتاء حوزه علمیه دار العلوم زاهدان ۱۸/۱/۱۴۱۲هـ.ق