محمود الفتاوی - فتاوی دارالعلوم زاهدان بر اساس فقه حنفی

ترجمه و تفسیر قـرآن مجید برای حائضه

چه می‌فرمایند علمای دین در این مسئله:

هنگامی که زنی حائضه می‌شود، بفرمایید:

۱- آیا بهنگام پرسیدن درس توسط اساتید، می‌تواند قرآن را بدون دست‌زدن به آن، ترجمه و تفسیر نماید؟

۲- بفرمایید حکم خواندن آیات قرآن مجید در آن حالت چیست؟

(الجواب باسم ملهم الصواب )

برای معلمات و متعلّمات حائض و قاعده جایز است‌ که قرآن مجید را بـه فارسی و غیره ترجمه ‌کنند، و یا در برگه امتحانات جواب دهند. بشرطی‌ که آیات قرآن مجید را کاملا شفاها نخوانند.

وفی اعلاء السنن:

«ولا یخفی ان ترجمة القرآن لیس بقـرآن ولو كان بالعربية إلا ان یقال انه قرآن بحسب المعنی، فثبت بذلك ان العاجز یسـقط عنه القراءة بلفظ القرآن ویجوز له التلفظ بما یؤدّی معناه، والعربی وغیره سواء، فكما أن ترجمة القرآن بالفارسیة ونحوها لاتسـمّی قرآناً، كذلك ترجمته با لعربیة لا تسمّی قرآناً أیضاً» [اعلاء السنن: ۴/۱۳۲].

وقال فی التوضیح بعد ما ‌رسم القران بمثل ما رسمه به فی المنار، ما نصه:

«وقد روی عن أبی حنیفه/: انه لم یجعل النظم ركناً لازماً في حق جواز الصلاة خاصة، بل اعتبـر الـمعنی فقط حـتی لو قـرأ بغیر العربیة في الصلاة من غیر عذر جازت الصلاة عنده».

«وانما قال (خاصة) لأنه جعله لازماً في غـیر جـواز الصـلاة كقراءة الجنب والحا ئض، حتی لو قرأ آية من القرآن بالفارسیة یجوز، لأنه لیس بقرآن لعدم النظم» [اعلاء السنن: ۴/۱۳۷. کذا فی قمر الاقمار].

حکم خواندن قرآن در زمان رگل (قاعدگی) این است‌ که آیات قرآنی را کاملا نخواند، بلکه بصورت ‌کلمه به ‌کلمه با تنفس و وقفه آنی بعد از هر کلمه بخواند، البته بقصد تعلیم باشد نه تلاوت قرآن‌!

وفی البحر:

«قال÷: «لا يقرأ الجنب، لا الحائض شیئاً مـن القرآن» [الترمذی و ابن ما‌جه‌]. إِذَا حَاضَتْ الْمُعَلِّمَةُ فَيَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُعَلِّمَ الصِّبْيَانَ كَلِمَةً كَلِمَةً وَتَقْطَعَ بَيْنَ الْكَلِمَتَيْنِ عَلَى قَوْلِ الْكَرْخِيِّ وَعَلَى قَوْلِ الطَّحَاوِيِّ تُعَلِّمُ نِصْفَ آيَةٍ...فِي الْخُلَاصَةِ وَاخْتَلَفَ الْمُتَأَخِّرُونَ فِي تَعْلِيمِ الْحَائِضِ وَالْجُنُبِ وَالْأَصَحُّ أَنَّهُ لَا بَأْسَ بِهِ إنْ كَانَ يُلَقِّنُ كَلِمَةً كَلِمَةً وَلَمْ يَكُنْ مِنْ قَصْدِهِ أَنْ يَقْرَأَ آيَةً تَامَّةً.ا ه. وَالْأَوْلَى وَلَمْ يَكُنْ مِنْ قَصْدِهِ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ كَمَا لَا يَخْفَى» [البحر الرائق: ۱/۲۰۰ و الفظ له. رد المحتار: ۱:۱۴۹. الکفایة، العنایة بهامش فتح القدیر: ۱/۱۴۹].

ولی آیاتی‌ که معنی دعائی و نیایشی دارند اگر بقصد دعاء و نیایش قرائت کند یا اوراد معتاده و معـهوده را بخواند، جایز است.

وفی الرد:

«(قَوْلُهُ بِقَصْدِهِ) فَلَوْ قَرَأَتْ الْفَاتِحَةَ عَلَى وَجْهِ الدُّعَاءِ أَوْ شَيْئًا مِنْ الْآيَاتِ الَّتِي فِيهَا مَعْنَى الدُّعَاءِ وَلَمْ تُرِدْ الْقِرَاءَةَ لَا بَأْسَ بِهِ كَمَا قَدَّمْنَاهُ عَنْ الْعُيُونِ لِأَبِي اللَّيْثِ» [رد المحتار: ۱:۲۱۴. امداد الفتاوی: ۱/۵۱].

والله أعلم با‌لصواب

خدا نظر-‌عفا الله عنه-

دارالافتا‌ء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان

۱۹/۱۱/۱۴۱۷ هـ.ق