تاثیر وعده در نکاح / حکم جهیزیه‌ای که به دختر می‌دهند
چه می‌فرمایند علماء دین اسلام در مورد مسئله ذیل:
پدر پسـر و پدر دختر با همدیگر وعده می‌کنند. پدر پسر مـی‌گوید: اگـر پسرم را داماد کنید من به شهر شما می‌آیم، ولی از این وعده هنـگام عقد نکاح هیچ چیـزی ذکـر نمی‌شود. و بعد پدر پسر به علت مشکلات اقتصادی و مالی نمی‌تواند به آن شهر بیاید، البته می‌گوید که پسرم با شما می‌ماند.
نیز صد هزار تومان مهریه و سیصد هزار تومان لبٌ (در اصطلاح بلوچی که مانند مهر معجل است) گذاشته‌اند.
آیا نکاح منعقد گشته یا خیر؟
آیا طلاها و جهیزیه که به دختر داده شده، از مهریه حساب می‌شوند یـا خیر؟
الجـواب باسم ملهم الصواب
در این صورت، نکاح منعقد شده زیـرا که نکاح با ایـجاب و قـبول تـمام می‌گردد. و اما وعده‌ای که پدر پسر به پدر دختر داده‌است، اگرچه (در نبودن مشکلات اقتصادی و مالی) دیانةً باید آن را ایفاء می‌نمود ولی در صحت عقد نکاح هیچ تاثیری ندارد.
وفی الدر:
«ویبعقد بایجاب من أحد هما وقبول من الآخر».
اما در رابطه با طلا و جهیزیه که برای دختر خریده شده است عرف اعتبار دارد. یعنی: اگر عرف مردم آنجا بر این است که طلا وغیره که قبل از عروسی برای دختر خریده می‌شوند از مهر حساب مـی‌کنند پس آنها جزء مهریه می‌باشند، و اگر آنها را از مهریه حساب نمی‌کنند، بلکه: بعنوان هدیه و تحفه می‌فرستند در این صورت طبق عرف از مهریه محسوب نمی‌شوند.
چنانکه در تنویر الابصار و شرحش این مسئله به تفصیل مذکور است. و علامه شامی آن را خوب توضیح داده و عرف زمان را در بسیاری موارد اعتبار کرده و می‌فرماید:
«قلت: ومن ذلك ما یبعثه إلیها قبل الزفاف في الاعیاد والـمواسم من نحو ثیاب وحلی وكذا ما یعطیها من ذلك أو مـن دراهم أو دنـانیر صبیحة لیلة العرس، ويسمی في العرف صبحة فإن كل ذلك تعورف في زماننا كونه هدية لا من الـمهر، ولا سیما الـمسمی صبحة فـان الزوجـة تعوضه عنها ثیاباً ونحوها صبیحة العرس أیضاً» [رد المحتار: ۲/۳۹۵].
والله أعلم بالصواب
خدا نظر -عفا الله عنه-
دار الافتاء حوزه علمیه دار العلوم زاهدان ۵/۶/۱۴۲۰هـ.ق