تداخل کفارات یمین
چه میفرمایند علمای دین مبین اسلام در این مسئله:
اگر فردی مرتکب گناه میشود و برای اصلاح خود چنین نذر میکند که: «خدایا از امروز اگر هر وقت این گناه از من سر زد در مقابل هر مرتبه یک روز روزه را بر خود واجب میدانم (بر من لازم شود)».
اکنون فرد مذکور بیش از اندازه این معصیت را مرتکب شد و روزهای متعددی روزه بر او واجب شد، چه باید بکند و آیا ٣ روز متوالی میتواند کفاره آن قرارگیرد یا خیر؟
الجواب باسم ملهم الصواب
فرد مذکور باید به نذر خود وفا کند یا اینکه کفاره یمین اداء نماید.
و الدر:
«وإن علقه بما لم يرده كإن زنيت بفلانة مثلاً فحنثت وفي بنذره أو كفّر ليمينه على المَذْهبِ لأنَّه نذر بظاهره يمين بمعناه فيخير ضرورة».
وفی الرد:
«أعلم أنَّ المَذْكورَ في كتب ظاهر الرواية أن الـمعلق يجب الوفاء به مُطْلقاً: أي سواء كان الشَّرط مما يراد كونه: أي يطلب حصوله كإن شفى الله مريضي أو لا، كإن كلمت زيداً أو دخلت الدَّار فكذا، وهو الـمسمَّى عند الشَّافعية نذر اللجاج، وروي عن أبي حنيفة التفصيل الـمذكور هنا، وأنه راجع إليه قبل موته بسبعة أيام وفي «الهداية»: إنه قول محمد وهو الصَّحيح اهـ، ومشى عليه أَصْحاب الـمتون كـ«الـمختار» و«الـمجمع» و«مختصر النقابة» و«الـملتقى» وغيرها، وهو مذهب الشافعي، وذكر في «الفتح» أنه الـمروي في النوادر وأنه «مُخْتارُ» الـمحققين» [رد المحتار: ۳/۷۵].
در اینجا اگرچه ایمان متعدد تحقق یافتهاند لیکن ادای یککفاره کافی است.
وفی الرد:
«وفي البغية: كفارات الأيمان إذا كثرت تداخلت، ويخرج بالكفارة الواحدة عن عهدة الجميع، وقال شهاب الأئمة: هذا قول محمد. قال صاحب الأْصْل: هو «المختار» عندي اهـ» [رد المحتار: ۳/۵۷].
صاحب «تحریر المختار» در ج ٢ ص ١٣ بر این عبارت که «قال شهاب الائمة هذا قول محمد» تعلیقکرده میفرماید که تداخل کفارات یمین درست نیست و با عبارات متعددی این مطلب را ثابت نموده است و این را راجح قرار دادهاست که در کفارات یمین تداخل صحیح نیست.
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان۱۵/۱۰/۱۳۷۱هـ.ش