نماز جمعه در قـصبه کبیره
چه می‌فرمایند علمای دین در مسئله ذیل:
ما اهالی و ساکنان شهرک بنام روستای بهمن آباد زیرکوه، که شهـرک دارای چهارصد خانوار می‌باشد و از تمام امکانات مثل مسـجد بزرگ، بـیمارستان، درمانگاه، خـانه بـهداشت، مـخابرات، حـمام، مـدرسه راهـنمایی و دبسـتان برخوردار هستیم و تمام ساختمان‌ها با آجر و سیمان ساخته شده و مجهـز به برق سراسری و لوله کشی آب می‌باشد و تمام ضروریات زندگی در شهرک فـراهـم است و حتی از روستاهای دیگر هم به این شهرک رجوع می‌کنند و نقشه شهرک مثل نقشه شهر می‌باشد از قبیل خیابان اصلی و فرعی حد و حدود، چـهارراه، فلکه، پارکینگ، پیاده‌رو، مزرعه، چراگاه، مسکن، (لیکن بعلت نبودن امکانات برای مردم و مسئولین بعضی‌ها بالفعل متروک و در نقشه و نزد اهل فن و اهـالی مشخص) و همینطور مکان و جایگاه برای ساختن دکان کنار خیابان روبروی هم، نیز در نظرگرفته شده است که این امـر قبل از زلزله ١٣٧٦ تقریباً رو به افزایش بود حتی در یک ردیف ما هفت دکان مختلف و در ردیف مقابل سه دکان داشتیم که به علت زلزله تخریب گردید و فی الحال نسبت به دایر کردن آنـها بـعلت کـمبود اقتصادی و مالی اقدام نشده، لیکن اگر از ابتدای شهرک تا انتها نظر کنیم چند تا دکان دایر است و آنهم در مقابل هم قرار ندارند و این نکته را عرض کنم که در آینده نه چندان دور تمام دکان‌های تخریب شده بازسازی خواهد شد، زیرا برای ساخت و ساز دکان، بنیاد مسکن همین‌جا یعنی کنار خیابان را در نظرگـرفته است.
لذا با در نظرگرفتن قوانین اسلام و پیروی از شرع محمدی جو مذهب حنفی آیا در چـنین شـهرکی اقـامه نـماز جمعه درست است یـا خـیر؟ لطـفاً توضیحات قانع‌کننده‌ای ارائه بفرمائید که نزد خدا جهت اقامه جمعه و یا ترک آن ما خوذ نباشیم چونکه هردو (اقامه و ترک) در جا و منزلت خود قابل قبول و در غیـر محل متروک و مذموم است.
الجواب باسم ملهم الصواب
روستای مزبور با داشتن جمعیت چهار صد خانوار و تامین ضـروریات اولیه ارزاق عمومی و بهداشتی درمانی مردم آنجا و اطراف در حکم قصبه کبیره می‌باشد و ادای نماز جمعه در آنجا درست است.
حضرت علامه محقق مولانا اشرفعلی تهانوی/بنقل از ارکان اربعه در امداد الفتاوی می‌نویسد:
«وكان مطلع الاسرار ابی قدس سره یفتی بان الـمصر موضع یندفع حاجة الانسان الضرورية من الأكل بأن یكو ن هناك من یبیع طعاماً والكسوة الضرورية وان یكون هناك أهل حرف یحتاج إلیهم كثیراً أهـ» [امداد الفتاوی بنقل از ارکان اربعه: ص: ۱۱۴].
وفی رد المحتار:
«وعبارة القهستانی: تقع فرضاً في القصبات والقری الكبیرة التی فیها أسواق» [رد المحتار: ۱/۵۹۰].
حضرت علامه فقیه النفس مولانا رشید احمد گنگوهی/هـم به وجوب نماز جمعه در شهری که تعداد نفوس آن ٣٠٠٠ نفر باشد فتوی داده‌است. [امداد الفتاوی: ۱/۴۱۹].
و حضرت علامه مولانا اشرفعلی تهانوی/نوشته‌اند:
«در چنین محل‌هایی که دکان‌های مستقل وجود دارد و در عرف به آن بازار گفته می‌شود و مایحتاج ضروری اهالی ازآنها تامین می‌گردد به آنها قصبه کبیره و مصر گفته می‌شود و مصربودن یک مکان بنابر روایت اصح بستگی به عرف دارد. [امداد الفتاوی: ۱/۴۷۰، ۴۵۵، ۴۵۴].
تذکر: ولی بعد از بناشدن دکان‌ها و پیداشدن شکل ظاهری بازار در آن، نماز جمعه را اقامه کنند. وهذا هو الأحوط.
والله أعلم بالصواب
خدانظر -عفا الله عنه-
دارالافتاء حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان ۸/۱/۱۴۱۹هـ.ق