روش زندگی مسلمان

دلایل نقلى:

۱- خداوند درباره قضا و قدر خود، در آیه ۴٩ سوره قمر چنین مى‏فرماید:

﴿ إِنَّا كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَٰهُ بِقَدَرٖ ٤٩﴾[القمر: ۴٩].

«ما هر چیزى را به اندازه لازم و از روى حساب و نظم آفریده‏ایم».

و در آیه ۲۱ سوره حجر، مى‏فرماید:

﴿ وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَآئِنُهُۥ وَمَا نُنَزِّلُهُۥٓ إِلَّا بِقَدَرٖ مَّعۡلُومٖ ٢١﴾[الحجر: ۲۱].

«و چیزى وجود ندارد مگر اینکه گنجینه‏هاى آن نزد ماست، و جز به اندازه معین و مشخص (که حکمت، اقتضاء می‌کند) آن را فرو نمى‏فرستیم».

در آیه ۲۲ سوره حدید، مى‏فرماید:

﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِيٓ أَنفُسِكُمۡ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مِّن قَبۡلِ أَن نَّبۡرَأَهَآۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٞ ٢٢﴾[الحدید: ۲۲].

«هیچ ضرر مالى و جانى به شما نمى‏رسد مگر آنکه پیش از آفرینش زمین و خود شما، در کتاب بزرگ و مهمى (لوح محفوظ) ثبت و ضبط بوده است. این کار براى خدا ساده و آسان است».

در آیه ۱۱ سوره تغابن، مى‏فرماید:

﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ﴾[التغابن: ۱۱].

«بدون فرمان و اجازه خدا، هیچ مصیبتى به شما وارد نمى‏شود».

در آیه ۱۳ سوره اسراء، مى‏فرماید:

﴿وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦ﴾[الإسراء: ۱۳].

«ما مقدرات و نتیجه اعمال نیک و بد هر انسانى را طوق گردن او ساختیم، (او را عهده‏دار رفتارش قرار دادیم)».

در آیه ۵۱ سوره توبه، مى‏فرماید:

﴿قُل لَّن يُصِيبَنَآ إِلَّا مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَنَا هُوَ مَوۡلَىٰنَاۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٥١﴾[التوبة: ۵۱]. «(اى پیامبر!) بگو: هرگز چیزى (از خیر و شر) به ما نمى‏رسد مگر آنچه خدا براى ما مقدور کرده باشد. او مولا و سرپرست ما است و مؤمنان باید تنها به خدا توکل کنند».

در آیه ۵٩ سوره انعام، مى‏فرماید:

﴿وَعِندَهُۥ مَفَاتِحُ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡلَمُهَآ إِلَّا هُوَۚ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۚ وَمَا تَسۡقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعۡلَمُهَا وَلَا حَبَّةٖ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡأَرۡضِ وَلَا رَطۡبٖ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ ٥٩﴾[الأنعام: ۵٩].

«گنجینه‏هاى غیب و کلید آن‌ها در دست خداست و کسى جز او از آن‌ها آگاه نیست و خداوند از آنچه در خشکى و دریاست آگاه است و هیچ برگى (از گیاه و درختى) نمى‏افتد، مگر اینکه خدا از آن با خبر است، و هیچ دانه‏اى در تاریکیهاى (درون) زمین و هیچ چیز تر یا خشکى نیست که فرو افتد، مگر اینکه (خدا از آن آگاه و در علم او موجود است و) در لوح محفوظ ثبت و ضبط است».

در آیه ۲٩ سوره تکویر، مى‏فرماید:

﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٢٩﴾[التکویر: ۲٩].

«و شما نمى‏توانید بخواهید، جز چیزهایى که خداوند جهانیان بخواهد».

در آیه ۱۰۱ سوره الأنبیا، مى‏فرماید:

﴿ إِنَّ ٱلَّذِينَ سَبَقَتۡ لَهُم مِّنَّا ٱلۡحُسۡنَىٰٓ أُوْلَٰٓئِكَ عَنۡهَا مُبۡعَدُونَ ١٠١﴾[الأنبیاء: ۱۰۱].

«آنان که (در قضا و قدر الهى، بخاطر ایمان و اعمال نیک) قبلا به آن‌ها وعده عاقبت نیک داده‏ایم، چنین کسانى از دوزخ (و عذاب آن) دور نگاهداشته مى‏شوند».

در آیه ۳٩ سوره کهف، مى‏فرماید:

﴿وَلَوۡلَآ إِذۡ دَخَلۡتَ جَنَّتَكَ قُلۡتَ مَا شَآءَ ٱللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِٱللَّهِ﴾[الکهف: ۳٩].

«اى کاش وقتى وارد باغ خود مى‏شدى (و آن همه نعمت خدا را مى‏دیدى) مى‏گفتى: ما شاءاللّه (این نعمت‌ها نتیجه لطف خداست) و قدرتى جز قدرت خدا، وجود ندارد».

در آیه ۴۳ سوره اعراف، مى‏فرماید:

﴿وَمَا كُنَّا لِنَهۡتَدِيَ لَوۡلَآ أَنۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ﴾[الأعراف: ۴۳].

«اگر خداوند ما را راهنمایى نمى‏کرد، هدایت نصیب ما نمى‏شد».

۲- رسول اکرمصنیز درباره صحت قضا و قدر الهى سخن گفته است، از جمله در حدیثى که امام مسلم روایت کرده، مى‏فرماید: «سوگند به خدا که سواى او معبودى وجود ندارد، بعضى از مردم همواره اعمال نیک (اعمال اهل بهشت) را انجام مى‏دهند تا جایى که بین آن‌ها و بهشت فاصله چندانى باقى نمى‏ماند، در این میان قضا و قدر الهى در حق آن‌ها سبقت مى‏گیرد و عمل بدى (عمل اهل دوزخ) از آن‌ها سر مى‏زند، و متأسفانه وارد دوزخ مى‏شوند، همچنین بعضى از مردم همیشه اعمال بد (اعمال اهل دوزخ) را انجام مى‏دهند تا جایى که بین آن‌ها و دوزخ فاصله چندانى باقى نمى‏ماند (تا نزدیک مرگ خود آن کارها را انجام مى‏دهند) سرانجام قضا و قدر الهى در حق آن‌ها سبقت مى‏گیرد و عملى از اعمال اهل بهشت (عمل نیک) انجام مى‏دهند و وارد بهشت مى‏شوند».

در حدیثى دیگر که ترمذى نقل کرده، آنحضرتصخطاب به عبداللّه بن‏عباسبمى‏فرماید: «اى پسر! چند اندرز به تو مى‏دهم، خدا را یاد کن تا همواره کمک و نصرت او را با خود ببینى، هر وقت چیزى خواستى، از خدا بخواه، هر وقت نیاز به کمک داشتى، از خدا کمک بخواه و بدان که اگر تمام مردم دنیا با هم متحد شوند و بخواهند سودى بیشتر از آنچه خدا در قضا و قدر برایت تعیین کرده، بتو برسانند نمى‏توانند، و اگر همه آن‌ها در صدد بر آیند تا به تو ضررى برسانند سواى آنچه خدا برایت خواسته است، بازهم نمى‏توانند، قلم‏ها جمع شده و جوهر صحیفه‏ها خشک شده است، (یعنى همه چیز قبل از پیدایش موجودات، در تقدیر آن‌ها نوشته شده است».

در حدیثى دیگر، رسول اکرمصمى‏فرماید: «نخستین موجودى که خداوند آن را خلق کرده، قلم است، خداوند به او امر کرد تا بنویسد، قلم عرض کرد: خدایا! چه بنویسم؟ خداوند فرمود: مقدار و سر نوشت همه موجودات را تا قیامت».

در حدیثى دیگر که درباره احتجاج آدم و موسى از رسول اکرمصروایت شده، معنى و مفهوم قضا و قدر خدا به روشنى بیان شده است، رسول اکرمصمى‏فرماید: «موسى به آدم گفت: تو پدر ما بودى، چرا ما را از بهشت محروم کردى و بیرون راندى؟ آدم÷ گفت: فرزندم! تو موسى‏اى و خداوند تو را بعنوان کلیم اللّه (کسى که بى‌واسطه با خدا سخن مى‏گوید) انتخاب کرد و تورات را با دست قدرت خود براى تو نوشت، چرا مرا در باره کارى ملامت مى‏کنى که خداوند، چهل سال، قبل از خلق من آن را برایم مقدر کرده بود؟ و اینگونه آدم بر موسى پیروز شد». (مسلم).

در روایتى دیگر، رسول اکرمصدر تعریف ایمان مى‏فرماید: «أنْ تُؤمِنَ بِاللّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ ورُسُلِهِ وَالْيَومِ الآخِرِ وَتُؤْمِنَ بِالقَدْرِ خَيْرِهِ وَشَرِّهِ» «ایمان یعنى اینکه انسان، به خدا، فرشتگان، کتب آسمانى، پیامبران، روز قیامت و خوب و بد تقدیر، یقین و باور داشته باشد». (بخشى از حدیث جبرئیل در صحیح مسلم)

و در حدیثى دیگر، آنحضرتصمى‏فرماید: «عمل کنید، زیرا هر کسى به انجام کارهایى موفق مى‏شود که بخاطر آن، آفریده شده است».

و در روایتى دیگر آمده که: «همانا نذر و نیاز، قضاى الهى را تغییر نمى‏دهد».

و در حدیثى دیگر، رسول اکرمصخطاب به عبداللّه بن قیس فرمود: «آیا دوست دارى که سخنى از گنجینه‏هاى بهشت برایت بگویم؟ عبداللّه گفت: بلى، اى رسول خداص. آن حضرتصفرمود: «لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللّهِ». عبداللّه گفت: «ما شاءُاللّهُ وَشِئْتَ» یعنى: «آنچه خدا و تو بخواهید». رسول اکرمصفرمود: فقط بگو: «ماشاءاللّه». زیرا در تمام کارها فقط مشیت خدا و اراده او مؤثر است نه خواست و اراده دیگران».

۳- صدها میلیون نفر از علما و دانشمندان و نیکان امت محمدصبه قضا و قدر الهى و حکمت و مشیت او ایمان دارند، و بر این باورند که هر چیزى قبل از بوجود آمدنش، در علم خدا هست، . قضا و قدر الهى در مورد او به اجرا در آمده است. در حیطه فرمانروایى و قدرت او، هیچ چیزى غیر از آنچه او بخواهد، انجام نمى‏گیرد، هر چه او بخواهد، مى‏شود. و هر چه او نخواهد، نمى‏شود، قلم و تقدیر الهى در مورد تمام آنچه باید تا قیامت انجام گیرد، کار خود را کرده است.