فصل چهارم: آداب دوستى و پيروى از رسول مكرم اسلام ص
مسلمان در باطن خود وجوب احترام نسبت به آنحضرتصرا بدلیل زیر احساس مىکند:
۱- خداوند، با صراحت و آشکارا ادب و احترام کامل آنحضرتصرا بر هر مؤمن لازم و ضرورى قرار داده‌است: مىفرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُقَدِّمُواْ بَيۡنَ يَدَيِ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ﴾[الحجرات: ۱]. «اى مؤمنان از خدا و رسول او سبقت نگیرید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَرۡفَعُوٓاْ أَصۡوَٰتَكُمۡ فَوۡقَ صَوۡتِ ٱلنَّبِيِّ وَلَا تَجۡهَرُواْ لَهُۥ بِٱلۡقَوۡلِ كَجَهۡرِ بَعۡضِكُمۡ لِبَعۡضٍ أَن تَحۡبَطَ أَعۡمَٰلُكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تَشۡعُرُونَ ٢﴾[الحجرات: ۲]. «اى مؤمنان، صداى تان را از صداى رسول خدا بلندتر نکنید، آنطور که شما همدیگر را با صداى بلند، صدا مىزنید، پیامبر را صدا نزنید، (یعنى احترام کامل او را رعایت کنید) و رنه تمام اعمال شما بهدر خواهند رفت، و شما اصلا احساس هم نمىکنید».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصۡوَٰتَهُمۡ عِندَ رَسُولِ ٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ٱمۡتَحَنَ ٱللَّهُ قُلُوبَهُمۡ لِلتَّقۡوَىٰۚ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٌ عَظِيمٌ ٣﴾[الحجرات: ۳]. «آنانى که در برابر رسول مکرم اسلام، صداهاى خود را پائین مىگیرند، خداوند از قلوب‌‌شان امتحان تقوى را گرفته است، یعنى دل‌هاى‌‌شان را براى تقوى آزموده است، براى آنان مغفرت و پاداش بسیار زیاد هست».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يُنَادُونَكَ مِن وَرَآءِ ٱلۡحُجُرَٰتِ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ ٤ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ صَبَرُواْ حَتَّىٰ تَخۡرُجَ إِلَيۡهِمۡ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ﴾[الحجرات: ۴-۵]. «آنانى که از بیرون خانهها تو را صدا مىکنند، اغلب آنان، بى‌خرد هستند، اگر آنان صبر مىکردند تا تو بسوى آنان تشریف بیاورى، براى آنان بهتر بود».
﴿لَّا تَجۡعَلُواْ دُعَآءَ ٱلرَّسُولِ بَيۡنَكُمۡ كَدُعَآءِ بَعۡضِكُم بَعۡضٗا﴾[النور: ۶۳]. «آنطور که شما همدیگر را صدا مىکنید، رسول اللّه را صدا نکنید».
﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَإِذَا كَانُواْ مَعَهُۥ عَلَىٰٓ أَمۡرٖ جَامِعٖ لَّمۡ يَذۡهَبُواْ حَتَّىٰ يَسۡتَ‍ٔۡذِنُوهُۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَسۡتَ‍ٔۡذِنُونَكَ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۚ فَإِذَا ٱسۡتَ‍ٔۡذَنُوكَ لِبَعۡضِ شَأۡنِهِمۡ فَأۡذَن لِّمَن شِئۡتَ مِنۡهُمۡ﴾[النور: ۶۲]. «بدرستى مؤمنان واقعى که بر خدا و رسول او ایمان آوردهاند، وقتى در یک کار بسیار مهم و انجام آن، همراه رسول اللّه هستند، بدون اجازه او، از پیش او نمىروند. آنان که از تو کسب اجازت مىکنند، مؤمن به اللّه و رسول او هستند، هرگاه براى بعضى کارهاى‌‌شان از تو اجازت مىطلبند، مىتوانى به کسانى که مایل باشى، اجازه دهى».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نَٰجَيۡتُمُ ٱلرَّسُولَ فَقَدِّمُواْ بَيۡنَ يَدَيۡ نَجۡوَىٰكُمۡ صَدَقَةٗۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ وَأَطۡهَرُۚ فَإِن لَّمۡ تَجِدُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ ١٢﴾[الـمجادلة: ۱۲]. «اى مؤمنان هرگاه مىخواهید در خلوت با رسول اللّه سخن بگوئید، قبل از سخن گفتن اندکى صدقه کنید، این براى شما بهتر و موجب پاکى شما است، اگر فاقد مال و ثروت هستید و قادر به صدقه نیستید، خداوند بخشنده و مهربان است».
۲- خداوند، پیروى از رسول اکرمصرا بر مؤمنان فرض قرار داده و محبت او را ضرورى و لازم دانسته مىفرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ﴾[محمد: ۳۳]. «ای مؤمنان از خدا و رسول اطاعت کنید».
همچنین فرموده است:
﴿فَلۡيَحۡذَرِ ٱلَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنۡ أَمۡرِهِۦٓ أَن تُصِيبَهُمۡ فِتۡنَةٌ أَوۡ يُصِيبَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴾[النور: ۶۳]. «آنان که از امر رسول تخلف مىکنند، بر حذر باشند از اینکه مواجه فتنه شوند یا عذاب دردناک به آنان برسد».
﴿وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْ﴾[الحشر: ٧]. «آنچه را که رسول اللّه به شما امر مىکند، بدان عمل کنید و از آنچه که منع مىکند باز بیائید».
﴿قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡ﴾[آل‌عمران: ۳۱]. «بگو: اى پیامبر، اگر شما خدا را دوست دارید، پس از من تبعیت کنید، آنگاه خداوند با شما محبت مىکند و گناهان شما را مورد مغفرت قرار مىدهد».
هرکس که پیروى از او واجب باشد و مخالفت با وى حرام باشد، رعایت ادب و احترام از وى در هر حال لازم است.
۳- خداوند رسول گرامىاش را به عنوان حاکم، پیشوا، و مقتدا معرفى نموده است:
﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ لِتَحۡكُمَ بَيۡنَ ٱلنَّاسِ بِمَآ أَرَىٰكَ ٱللَّهُ﴾[النساء: ۱۰۵].
«اى پیامبر قرآن را به حق بر تو فرستادیم، تا تو میان مردم طبق رهنمودهاى اللّه، قضاوت کنى».
﴿وَأَنِ ٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ﴾[المائدة: ۴٩]. «اینکه میان مردم مطابق با حکم خدا قضاوت کنى و از خواستههاى (باطل) آنان پیروى نکن».
﴿فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ لَا يَجِدُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ حَرَجٗا مِّمَّا قَضَيۡتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسۡلِيمٗا ٦٥﴾[النساء: ۶۵]. «چنین نیست، سوگند به پروردگارتو، آنان هرگز مؤمن گفته نمىشوند مادام که در قضایاى مختلف فیه تو را حکم و داور قرار ندهند و بعد از حکم صادره ازجانب تو، احساس ضیق و ناراحتى نکنند بلکه با تمام وجود تسلیم فرمان تو شوند».
﴿لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِي رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ لِّمَن كَانَ يَرۡجُواْ ٱللَّهَ وَٱلۡيَوۡمَ ٱلۡأٓخِرَ﴾[الحجرات: ۲۱]. «هرکس از شما که مؤمن به اللّه و روز قیامت است، رسول اللّه براى او نمونه خوبى است».
رعایت ادب و احترام نسبت به پیشوا، و حاکم از لحاظ شرع و عقل واجب است و مورد تائید حکماء، فرزانگان و خردمندان است.
۴- خداوند محبت رسول اللّه را بوسیله گفتههاى خود رسول اللّه واجب و لازم قرار داده است: فرمود: «سوگند به ذات یگانه که روح من در قبضه قدرت او است، تا من (رسول اللّه) نزد شما محبوبتر از پدر، مادر و تمام مردم، نباشم، شما مؤمن واقعى نخواهید شد، پس هرکس که محبتش واجب و لازم باشد، رعایت ادب و احترام از وى نیز، واجب مىگردد».
۵- خداوند او را حسن سیرت و صورت عنایت کرده است، و او باعتبار ذات و صفات کامل است، او بطور مطلق زیبا ترین و کامل ترین آفریده، آفریدگار است، و کسى که چنین حالتى دارد، چگونه، رعایت ادب و احترام نسبت به وى لازم و ضرورى نمىباشد؟
این بود شرح بعضى عوامل که به موجب آن‌ها رعایت ادب و احترام نسبت به رسول اکرمصواجب است، و علاوه بر این‌ها عوامل دیگرى نیز وجود دارد، اما اینکه ادب و احترام از وى چیست؟ و چگونه رعایت شود، بیان این مطلب اینجا لازم و ضروریست:
۱- پیروى کردن از آنحضرت یعنى، دنبال کردن خط مشى او، در تمام امور دینى و دنیوى.
۲- محبت، عظمت و پیروى او را بر محبت، عظمت و پیروى از دیگران مقدم دارد، هیچکس از مخلوق را در هر لباس و پست و مقامى که باشد، در برابر او ترجیح ندهد.
۳- با کسانى که رسول اللّهصدوستى و مولات داشته است، دوستى ومولات کند و با کسانى که با رسول اللّه عداوت و نفرت داشتهاند، عداوت کند، و به آنچه که رسول اللّه خشنود مىشد، خشنود شود و از آنچه که رسول اللّهصناراحت مىشد، ناراحت شود.
۴- از نام گرامى رسول اللّهصتجلیل نموده و موقع شنیدن اسم گرامى او درود بفرستد، نسبت به خوى و خصلتهاى رسول اکرمصاحترام قائل شده و از آن‌ها پیروى کند.
۵- در تمام امور دین و امور غیب، امور دنیا و هرآنچه که رسول اللّهصدرباره آن سخن گفته است، سخنان او را باور کند.
۶- سنت او را احیا کند، شریعت او را آشکار سازد، دعوت او را به دیگران برساند و به توصیههاى او عمل کند.
٧- هرکس که موفق به زیارت و حضور در مرقد مطهر او شود، صداى خود را در آنجا پائین بگیرد، مبادا حرکتى خلاف ادب و احترام از وى صادر شود.
۸- بخاطر محبت پیامبرصبا بندگان نیک و صالح محبت کند و بخاطر پاسدارى از احساسات و گرایشات او، با فاسقان و منحرفان بغض ورزد.
آرى! این بود بعضى از مظاهر محبت با رسول اکرمصمسلمان همواره سعى و تلاش مىکند تا این مظاهر بطور کامل رعایت شده و از آن‌ها حفاظت شود، زیرا کمال و سعادت مسلمان منحصر در رعایت کردن آن‌ها است. از خداوند مىخواهیم تا در رعایت ادب و احترام کامل از رسول گرامىاش، ما را موفق و مؤید گرداند، ما را از انصار، پیروان و حامیان او گرداند، طاعت او را نصیب ما کرده، ما را در روز قیامت از شفاعت وى محروم نگرداند، اللهم آمین.