ج) فریب:
مسلمان به تبعیت از فرمان خداوند، خود را خیرخواه انسان‌ها مىداند و با این حس خیرخواهى به زندگىاش ادامه مىدهد. بنابراین کسى را فریب نمىدهد، خیانت روا نمىدارد و با کسى بدعهدى و خلف وعده نمىکند، زیرا همه این خصلتها نکوهیدهاند، چیزهاى نکوهیده و بد نمىتواند اخلاق مسلمان باشد. زیرا پاکى نفس مؤمن که برگرفته از ایمان و اعمال نیکوى او است با این گونه خصلتها منافات دارد.
جلوههاى فریبکارى بشرح زیر مىباشند:
۱- کار زشت و بد براى برادر مسلمان زیبا جلوه داده شود تا او گرفتار بدى و فساد گردد.
۲- ظاهر و صورت کالا زیبا معرفى شود ولى باطن و نقص و عیوب آن کتمان شود.
۳- بمنظور فریب دادن برادر مسلمان، خلاف آنچه که در نیت و باطن است، ظاهر کرده شود.
۴- با سخن چینى، مال، فرزند، عیال، دوست و خادم، برادر مسلمان علیه او شورانیده شود.
۵- در حفاظت نفس و مال و کتمان سِرّ با وى عهد و پیمان بندد و بعدا عهدشکنى نماید.
مسلمان در اجتناب از فریب کارى، بد عهدى و خیانت خود را مطیع حکم خداوند مىداند. زیرا این هر سه خصلت در پرتو کلام خداوند و سنت رسول اللّهصحرام قرار داده شدهاند، خداوند مىفرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ بِغَيۡرِ مَا ٱكۡتَسَبُواْ فَقَدِ ٱحۡتَمَلُواْ بُهۡتَٰنٗا وَإِثۡمٗا مُّبِينٗا ٥٨﴾[الأحزاب: ۵۸]. «آنان که زنان و مردان مسلمان و مؤمن را بدون دلیل مورد اذیت و آزار قرار مىدهند، همانا مرتکب بهتان و گناه عظیم شدهاند». و مىفرماید: ﴿فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ﴾[الفتح: ۱۰]. «هرکس نقض عهد کند، ضرر آن متوجه خود او مىشود»، و مىفرماید: ﴿وَلَا يَحِيقُ ٱلۡمَكۡرُ ٱلسَّيِّئُ إِلَّا بِأَهۡلِهِۦ﴾[فاطر: ۴۳]. «ضرر حیله و مکر بد به مکار بر مىگردد». رسول اکرمصمىفرماید: «من خيب فليس منا» «هرکس، همسر، خادم، غلام کسى را علیه او بشوراند و کارى کند که میان آن‌ها دشمنى و عداوت پیدا شود، از ما مسلمانان نیست». و مىفرماید: چهار خصلت اینطورند که در هر شخص یافته شوند، او به تمام معنى منافق است و اگر در شخصى یک خصلت از آن‌ها دیده شود، در او یک علامت نفاق وجود دارد، مگر اینکه آن را ترک کند. آن چهار خصلت از این قراراند:
۱- خیانت در امانت. ۲- دروغ در سخن. ۳- وعده خلافى، ۴- ناسزاگوئى در خصومت. (متفق علیه). در حدیثى آمده است: رسول اکرمصروزى از کنار توده غلهاى عبور نمود، دست مبارک را داخل آن‌ها برد، دستش خیس شد. از مالک گندم پرسید، این ترى از کجا است؟ مالک گفت: در اثر بارندگى آن‌ها خیس شدهاند. رسول اکرمصفرمود: گندمهاى خیس شده را چرا بالا نگذاشتى تا مردم آن‌ها را ببینند؟ و فرمود: هرکس ما را فریب دهد از ما نیست. (مسلم).