ماده ششم: درباره رکن سوم، سعى:
سعى به معنى رفت و برگشت میان صفا و مروه به قصد عبادت، است. سعى از ارکان حج و عمره است. خداوند در این خصوص مىفرماید: ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ﴾[البقرة: ۱۵۸]. «همانا صفا و مروه از شعائر و علامات بارز دین خدا هستند». رسول للّهصمىفرماید: «فَاسْعَوْا فَإِنَّ اللّهَ كَتَبَ عَلَيْكُمُ السَّعْىَ» «سعى کنید، همانا خداوند، سعى میان صفا و مروه را براى شما لازم گردانیده است». (ابن ماجه، احمد و شافعى).
شرایط سعى:
۱- نیت: رسول اللّهصمىفرماید: «إِنَّمَا الأَعْمالُ بِالنِّيَّاتِ» در سعى نیت بندگى، اطاعت و پیروى از فرمان الهى، ضرورى است.
۲- ترتیب میان سعى و طواف: باین معنى که طواف قبل از سعى انجام گیرد.
۳- پى در پى بودن دورههاى سعى: البته وقفه کوتاه در صورت ضرورت، مانعى ندارد.
۴- انجام دادن هفت شوط (دور) میان صفا و مروه، اگر یک دور یا چند دور کم شود، سعى انجام نگرفته است. زیرا حقیقت سعى با اتمام دورهاى هفتگانه انجام مىگیرد.
۵- انجام گرفتن سعى بعد از طواف نیز صحیح است، خواه طواف واجب باشد یا سنت. هرچند که بعد از طواف واجب، مانند طواف قدوم یا طواف افاضه بهتر است سعى انجام گیرد.
سنتهاى سعى:
۱- دویدن میان دو تا میله سبز رنگ (اکنون این با لامپهاى روشن و آبى رنگ مشخص است) از شروع تا پایان این فاصله باید گامها را تندتر برداشت. حضرت بى بى هاجره، (مادر اسماعیل÷) فاصله مذکور را با دویدن طى نموده است. این دویدن براى مردانى که قادر به دویدن هستند، سنت است، نه براى زنان و مردانى که توان دویدن را ندارند.
۲- توقف نمودن بالاى صفا و مروه و دعا خواستن.
۳- دعاء کردن در صفا و مروه در آغاز و آخر هر شوط از اشواط هفتگانه. (شوط: یعنى یک دور میان صفا و مروه یا یک دور گرد خانه کعبه).
۴- گفتن کلمه «اللّه أكبر» و گفتن کلمات «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ لَهُ المُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ صَدَقَ وَعْدَهُ وَنَصَرَ عَبْدَهُ وَهَزَمَ الأَحْزَابَ وَحْدَهُ» هرکدام سه بار به هنگام بالا رفتن به صفا و مروه.
۵- موالات: یعنى پى در پى بودن طواف و سعى، باین معنى که میان آن دو بدون عذر شرعى فاصله ایجاد نشود.
آداب سعى (مستحبات):
۱- بیرون رفتن از مسجد حرام براى سعى از باب صفا همراه با تلاوت آیه، ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ...﴾.
۲- سعى در حالت طهارت باشد.
۳- اگر توان پیاده رفتن بدون مشقت را دارد، سعى در حالت رفتن با پاها انجام گیرد.
۴- در حالت سعى به کثرت خود را مشغول با ذکر و دعا کند و بجز ذکر و دعا خود را در هیچ شغلى دیگر مشغول نکند.
۵- باز داشتن چشمها از نامحرم و باز داشتن زبان از سخنهاى زشت.
۶- سعى کنندگان و عابرین را با قول، عمل و رفتار خود اذیت و آزار نرساند.
٧- درباره هدایت قلب تزکیه نفس و اصلاح حال خود، ناتوانى، نیازمندى و خشوع خود را در برابر خداوند به نمایش بگذارد.