ماده دوم: فضیلت جهاد:
درباره فضیلت جهاد و شهید شدن در راه خدا آیات و احادیث قدسى و احادیث صحیحى وارد شده که با توجه به آن‌ها مىتوان جهاد را از بزرگ‌ترین وسایل قرب با خدا و از بهترین عبادتها دانست. به نمونهاى از آنچه که در این مورد آمده است توجه کنید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَۚ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيَقۡتُلُونَ وَيُقۡتَلُونَۖ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ وَٱلۡقُرۡءَانِۚ وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ مِنَ ٱللَّهِۚ فَٱسۡتَبۡشِرُواْ بِبَيۡعِكُمُ ٱلَّذِي بَايَعۡتُم بِهِۦۚ وَذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ ١١١﴾[التوبة: ۱۱۱]. «خداوند جان و مال مؤمنان را در برابر بهشت خریده است. آنان در راه اللّه جهاد مىکنند، مىکشند و کشته مىشوند، این وعده به حق خداوند است در تورات، انجیل و قرآن، چه کسى بهتر از خداوند به وعده خود وفا مىکند؟ پس خوشحال و شادمان باشید بخاطر معاملهاى که با خدا انجام دادهاید. آرى، این است پیروزى بزرگ». و ﴿ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلَّذِينَ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِهِۦ صَفّٗا كَأَنَّهُم بُنۡيَٰنٞ مَّرۡصُوصٞ ٤﴾[الصف: ۴]. «خداوند دوست مىدارد آن مؤمنان را که صف بسته براى خدا جهاد مىکنند و مانند دیوار آهنین در برابر دشمن ایستادهاند». ﴿ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ هَلۡ أَدُلُّكُمۡ عَلَىٰ تِجَٰرَةٖ تُنجِيكُم مِّنۡ عَذَابٍ أَلِيمٖ ١٠ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَتُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ بِأَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ ١١ يَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡ وَيُدۡخِلۡكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ وَمَسَٰكِنَ طَيِّبَةٗ فِي جَنَّٰتِ عَدۡنٖۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ ١٢﴾[الصف: ۱۰-۱۲]. «اى، اهل ایمان شما را به تجارتى که از عذاب دردناک نجات مىدهد، راهنمائى نکنم؟ (و آن این است) که بر خدا و رسولش ایمان بیاورید و با جان و مال در راه خدا جهاد کنید، اگر علم دارید، این (جهاد) براى شما بهتر است، خداوند گناهان شما را مورد مغفرت قرار مىدهد و شما را به بهشتى که زیر درخت‌هاى آن نهرها جریان دارند، مىرساند، و منازل مسکونى زیبائى که در باغ‌هاى همیشه جاودان ساخته شدهاند به شما خواهد داد. و همین است پیروزى بس بزرگ». و درباره شهداء راه خدا قرآن چنین گفته است: ﴿وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ ١٦٩ فَرِحِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ﴾[آل‌عمران: ۱۶٩-۱٧۰]. «آنانى را که در راه خدا کشته شدهاند مرده نپندارید، بلکه آنان زنده هستند و از نزد خداى خود روزى مىخورند. و به آنچه که خداوند به آنان تفضل فرموده، شادمانند».
از رسول اللّهصدرباره بهترین مردم سوال شد. فرمود: بهترین مردم در درجه نخست مسلمانى است که با مال و جان خود در راه اللّه جهاد مىکند، بعد مؤمن و مسلمانى است که در درهاى زندگى مىکند و به عبادت خداوند مشغول است و مردم از شر او در امان هستند. (متفق علیه). و مىفرماید: «مَثَلُ الْمُجَاهِدِ فِى سَبِيْلِ للّهِ، وَللّهُ أَعْلَمُ بِمَنْ يُجَاهِدُ فِى سَبِيْلِهِ كَمَثَلِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ» (ابن ماجه). «مجاهد در راه خدا (خداوند بهتر مىداند چه کسى در راه او جهاد مىکند) مانند شب زندهدار و روزهدارى است که از عبادت احساس خستگى نمىکند». رسول اللّهصخطاب به شخصى که درباره عملى که با جهاد برابرى کند پرسید، فرمود: «لَا أَجِدُ» یعنى عملى که با جهاد برابرى کند وجود ندارد. بعد رسول اللّهصخطاب به همان شخص فرمود: «هَلْ تَسْتَطِيعُ إِذَا خَرَجَ الْمُجَاهِدُ أَنْ تَدْخُلَ مَسْجِدَكَ فَتَقُومَ وَلاَ تَفْتُرَ وَتَصُومَ وَلاَ تُفْطِرَ» (بخاری). «آیا زمانى که مجاهد براى جهاد مىرود، تو مىتوانى تا او برگردد در مسجد رفته و مداوم در نماز باشى یا روزه بگیر و افطار نکنى؟» آن شخص گفت: «وَمَنِ يَسْتَطِيْعُ ذَلِكَ»؟ چه کسى خواهد توانست چنین کند؟ همچنین فرموده است: «وَالَّذِى نَفْسِى بِيَدِهِ لاَ يُكْلَمُ أَحَدٌ فِى سَبِيلِ اللَّهِ - وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَنْ يُكْلَمُ فِى سَبِيلِهِ - إِلاَّ جَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَاللَّوْنُ لَوْنُ الدَّمِ وَالرِّيحُ رِيحُ الْمِسْكِ» (بخاری). «سوگند به ذات یگانه خدا که جان من در اختیار او است، هرکس در راه خدا مجروح شود، (خدا بهتر مىداند چه کسى در راه او مجروح مىشود) روز قیامت در حالتى مىآید، که رنگ، رنگ خون است اما بوى آن، بوى مشک و گلاب است». و مىفرماید: «مَنْ مَاتَ وَلَمْ يَغْزُ، وَلَمْ يُحَدِّثْ نَفْسَهُ بالغَزْوِ، مَاتَ عَلَى شُعْبَةٍ مِنَ النِّفَاقِ» (مسلم). «هرکس بمیرد بدون اینکه به جهاد رفته باشد یا بدون اینکه فکر جهاد در سرش باشد، موتش، موت منافق خواهد بود». و مىفرماید: «وَالَّذِى نَفْسِى بِيَدِهِ لَوْلاَ أَنَّ رِجَالاً مِنَ الْمُؤْمِنِينَ لاَ تَطِيبُ أَنْفُسُهُمْ أَنْ يَتَخَلَّفُوا عَنِّى وَلاَ أَجِدُ مَا أَحْمِلُهُمْ عَلَيْهِ مَا تَخَلَّفْتُ عَنْ سَرِيَّةٍ تَغْزُو فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِى نَفْسِى بِيَدِهِ لَوَدِدْتُ أَنِّى أُقْتَلُ فِى سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ أُحْيَا ثُمَّ أُقْتَلَ ثُمَّ أُحْيَا ثُمَّ أُقْتَلَ ثُمَّ أُحْيَا ثُمَّ أُقْتَلَ». (بخاری). «سوگند به خدا که جان من در دست او است اگر افرادى از مؤمنان که جدا شدن از من را دوست ندارند و من توان آمادگى و تجهیز آنان را ندارم، نمىبودند، من از هیچ دستهاى که در راه خدا جهاد کند، باز نمىماندم. سوگند به همان خدا که جان من در دست اوست، دوست دارم که در راه خدا کشته بشوم، آنگاه دوباره زنده شوم، و باز کشته بشوم و تا چندین بار» و مىفرماید: «ما اغْبَرَّتْ قَدَمَا عَبْدٍ في سَبيلِ اللهِ فَتَمَسَّهُ النَّارُ» (بخاری). «پاهاى هرکس که در راه خدا غبارآلود شوند، آتش دوزخ به آن‌ها نمىرسد». و مىفرماید: «مَا أَحَدٌ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ يُحِبُّ أَنْ يَرْجِعَ إِلَى الدُّنْيَا وَلَهُ مَا عَلَى الأَرْضِ مِنْ شَىْءٍ، إِلاَّ الشَّهِيدُ، يَتَمَنَّى أَنْ يَرْجِعَ إِلَى الدُّنْيَا فَيُقْتَلَ عَشْرَ مَرَّاتٍ، لِمَا يَرَى مِنَ الْكَرَامَةِ» (متفق علیه). «بجز شهداء هیچکس بعد از رفتن به بهشت، آرزوى برگشتن به دنیا را ندارند شهداء بخاطر کرامتى که در برابر شهادت دارند، آرزو مىکنند که به دنیا برگردند و بار بار کشته شوند و زنده شوند».