نکاتى که در حال غذا خوردن باید رعایت شوند:
۱- با «بسم اللّه» آغاز کند. زیرا در حدیث آمده است: «هرگاه غذا مىخورید با یاد و نام خدا شروع کنید، اگر در آغاز بسم اللّه فراموش شد، هرگاه بیاد آمد این کلمات «بسماللّه أوله وآخره» را بگوید.
۲- با گفتن کلمه «الحمدللّه» به خوردن غذا پایان دهد، در حدیث آمده است، رسول اکرمصفرمود: «هرکس بعد از پایان غذا، این کلمات «الْحَمْدُ لِلهِ الذى أَطْعَمَنِى هذا ورَزقِنِيْهِ مِنْ غَيْرِ حَوْلٍ مِنّى وَلَا قُوَّةٍ» را بخواند، تمام گناهان گذشتهاش مورد مغفرت قرار خواهد گرفت».
۳- با سه انگشت از انگشتهاى دست غذا بخورد. لقمه را کوچک بردارد و آن را خوب بجود و از پیش خود بخورد. از کناره ظرف غذا بردارد. زیرا رسول اکرمصخطاب به عمربن سلمه فرمود: «يَا غُلامُ، سَمِّ اللَّهَ، وَكُلْ بِيَمِينِكَ، وَكُلْ مِمَّا يَلِيكَ» «اى پسر، با ذکر نام اللّه و با دست راست غذا بخور و از جلوى خود غذا بردار». (متفق علیه). و فرمود: «برکت در وسط غذا نازل مىشود، لذا از دو طرف ظرف غذا بر دارید و از وسط آن نخورید». (متفق علیه).
۴- قبل از پاک کردن دست‌ها بوسیله دستمال، کاسه را با انگشتها و انگشتها را بوسیله زبان تمیز و صاف کند یا با آب بشوید، زیرا از حضرت جابرس روایت است که رسول اکرمصفرمود: «هرگاه غذا خوردید تا انگشتها را نشستهاید و یا با زبان پاک نکردهاید، از حوله استفاده نکنید». (ابوداود و ترمذى). از حضرت جابر روایت است، که رسول اکرمصدرباره صاف کردن انگشتها و کاسه امر کرده و فرمودند: شما نمىدانید که خیر و برکت در کدام جزء غذاى شما است. (مسلم).
۵- هرگاه غذایى از دستش بر زمین بیفتد، آلودگى را بر طرف نموده باقى غذا را بخورد. زیرا رسول اکرمصفرمود: «إِذَا سَقَطَتْ لُقْمَةُ أَحَدِكُمْ فَلْيُمِطْ عَنْهَا الأَذَى وَلْيَأْكُلْهَا وَلاَ يَدَعْهَا لِلشَّيْطَانِ» «هر گاه لقمهاى از دست کسى بیفتد. آن را برداشته آلودگى را دور کند و بعد بخورد و آن را براى شیطان نگذارد». (مسلم).
۶- غذاى گرم را پوف نکند و تا سرد نشده اقدام به خوردن آن نکند و در حال نوشیدن، در آب پوف نکرده و داخل ظرف آب تنفس نکند. آب را در سه وقفه بنوشد. زیرا از حضرت انسس مروى است که رسول اکرمصآب را در سه وقفه مىنوشید. (متفق علیه). و از حضرت ابى سعیدس مروى است که رسول اکرمص، از پوف کردن و نفس کشیدن در داخل ظرف منع فرمودند». (ترمذی).
٧- از پرخورى اجتناب کند. زیرا رسول اکرمصمىفرماید: «انسان هیچ ظرفى بدتر از شکم را پر نکرده است. چند لقمه که جان و روح را پیوند دهد براى انسان کافى است، اگر بر این مقدار قناعت نمىکند، یک سوم شکمش را براى آب و یک سوم را براى غذا اختصاص داده و یک سوم را خالى بگذارد تا بتواند به تزکیه نفس بپردازد». (احمد و ابن ماجه).
۸- تقسیم آب یا غذا را از کسى شروع کند که از لحاظ سن یا رتبه بزرگتر از دیگران بزرگتر باشد سپس از سمت راست او ادامه دهد و خود توزیع کننده در آخر استفاده کند. در حدیث در این خصوص چنین آمده است: «كبر، كبر» یعنى از بزرگتران شروع کن، در حدیثى دیگر آمده است، حضرت ابن عباسبدر سمت راست رسول اکرمصنشسته بود و بزرگان صحابه سمت چپ او، رسول اکرمصوقتى مىخواست به حاضرین در جلسه آب بدهد، براى اینکه از بزرگ‌ترها که در سمت چپ بودند شروع کند از ابن عباس کسب اجازت کرد. این کسب اجازت حکایت از آن دارد که حق تقدم در نوشیدن از کسى است که در سمت راست قرار گرفته است. و در حدیثى دیگر آمده است، «سَاقِىِ الْقَوْمِ آخِرُهُمْ» «توزیع کننده آب (و تقسیم کننده طعام،) در آخر باید تناول کند».
٩- در صورتى که در مجلس افراد بزرگترى چه از لحاظ سن یا از لحاظ فضل و رتبه علمى حضور دارند، قبل از آنان شروع به خوردن و آشامیدن نکند. زیرا چنین حرکت و عملى مخل ادب است و آز و حرص فاعل آن را مىرساند. گوینده چه زیبا گفته است:
وإن مدت الأيدى إلى الزاد لم أكن
بأعجلهم جشع القوم اعجل
هر گاه دست‌ها بسوى غذا دراز شوند، از شتاب زدگان نخواهم بود زیرا حریص ترین مردم کسى است که بیش از همه آنان شتاب دارد.
۱۰- با کمال آزادى و بدون تکلف غذا بخورد و رفیق یا میزبانش را وادار به اصرار نکند که بگوید، بردار، غذا برایت بریزم و غیر. زیرا این گونه رفتار میزبان را در مضیقه قرار داده و نوعى ریا محسوب مىگردد و ریا حرام است.
۱۱- در خوردن رعایت حال همراهان را بکند، در صدد خوردن بیشتر از آنان بر نیاید، بویژه در صورتى که طعام اندک باشد، زیرا چنین حرکتى بمعنى تعرض به حقوق دیگران است.
۱۲- در حال خوردن بسوى دوستان و کسانى که با وى هم سفره هستند نگاه نکند و مراقب خوردن آنان نباشد ممکن است آنان احساس شرمندگى نموده دست از طعام بکشند، بلکه نگاهش را پائین بگیرد.
۱۳- از انجام حرکات مذموم، مانند افشاندن دست‌ها در کاسه و پائین گرفتن سر و نزدیک شدن سفره جدا خودارى شود. این حرکات عرفا غیر مطلوب و ناپسند هستند و ممکن است طى آن لقمهاى از دهانش روى سفره بیفتد، موقع خوردن سخنان بىنزاکتى که طبع انسان از آن‌ها کراهت دارد، نگوید، زیرا این گونه سخنان گاها موجب اذیت شرکاء مىگردد و اذیت رساندن به دیگران حرام است.
۱۴- انگیزه شرکت در غذا خوردن با فقرا و مساکین ایثار و همدردى با ثروتمندان انبساط و گشاده روئى و با صاحبان پست و جاه ادب و احترام باشد.