ماده اول: حج و عمره و فلسفه آن
۱- حکم حج و عمره:
حج بر هر مرد و زن مسلمان که توانائى داشته باشند، فرض است. خداوند مىفرماید: ﴿وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗا﴾[آل‌عمران: ٩٧]. «حج بر کلیه کسانى که توان رفتن و برگشتن و استطاعت مالى لازم را دارند، فرض است»، در حدیث آمده است. اسلام بر پنج رکن استوار است، «شهادةُ أن لَا إله إلا اللّه... وَحَجُّ الْبَيْتِ»(متفق علیه) حج در عمر یک دفعه فرض است.
رسول اللّهصمىفرماید: «اَلْحَجُّ مَرَّةٌ فَمَنْ زَادَ فَهُوَ تَطَوُّعٌ» «حج فرض یک دفعه است، اگر کسى بیش از یک بار به حج برود، نفل حساب مىشود». البته بعد از هر پنج سال تکرار حج مستحب است. رسول اللّهصدر حدیث قدسى مىفرماید: «إن عبدا صححت له جسمه ووسعت عليه في الـمعيشة يمضي عليه خمسة أعوام لا يفد إلي لـمحروم» (ابن حبان و بیهقى). «اگر بندهاى صحت و وسعت در معیشت دارد پس از گذشت هر پنج سال اگر بسوى خانه من نیاید، محروم است».
اما عمره سنت مؤکده است، خداوند مىفرماید: ﴿وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِ﴾[البقرة: ۱٩۶]. «حج و عمره را براى خداوند به پایان برسانید». رسول اللّه خطاب به شخصى که پرسید، «إِنَّ أَبِى شَيْخٌ كَبِيرٌ لاَ يَسْتَطِيعُ الْحَجَّ وَلاَ الْعُمْرَةَ وَلاَ الظَّعْنَ. قَالَ: حُجَّ عَنْ أَبِيكَ وَاعْتَمِرْ» از جانب پدرت حج و عمره را انجام بده.
حکمت و فلسفه حج و عمره:
از جمله حکمت و فلسفه حج و عمره این است که نفس را از آلودگىهاى گناه پاک مىسازد و آن را شایسته کرامت الهى در جهان آخرت قرار مىدهد، رسول اللّهصمىفرماید: «مَنْ حَجَّ هَذَا الْبَيْتَ، فَلَمْ يَرْفُثْ وَلَمْ يَفْسُقْ، رَجَعَ كَمَا وَلَدَتْهُ أُمُّهُ» (متفق علیه). «هرکس این خانه را زیارت کند و (در احرام) جماع نکند و مرتکب گناه نشود، چنان از گناهان پاک مىشود که گوئى هم اکنون از مادر متولد شده است».