فصل چهارم: ايثار و خيرخواهى
یکى از صفات پسندیده هر مسلمان که بر گرفته از تعلیمات دین و زیبایىهاى اسلام است، ایثار ترجیح دادن و مقدم داشتن دیگران بر خود است.
مسلمان هرگاه فرصتى براى ایثار بیابد، دیگران را بر خودش مقدم مىدارد و رفع نیاز و رعایت مصالح دیگران را در برابر نیاز و مصالح خود ترجیح مىدهد، خود را گرسنه نگه مىدارد تا دیگران سیر شوند، خود را تشنه مىکند تا دیگران سیراب شوند، حتى بخاطر زنده نگاه داشتن دیگران به استقبال مرگ مىرود این گونه ایثار و فدا کارى از ناحیه یک مسلمان که روح و روانش آراسته از زیبایىهاى اخلاق و نهادش ممهور به مهر خیر، فضیلت و خوبىها است، حیرتانگیز و شگفتآور نیست، این صفت در واقع رنگ خدایى دارد، چه رنگى مىتواند بهتر از رنگ خدا و دین و ایمان باشد. ﴿صِبۡغَةَ ٱللَّهِ وَمَنۡ أَحۡسَنُ مِنَ ٱللَّهِ صِبۡغَةٗ﴾[البقرة: ۱۳۸].
هر مسلمان در ایثار، از نیکان تاسى مىکند و بر نقش قدم پیشینیان که خداوند آن‌ها را ستوده است، مىرود: خداوند در تعریف از ایثارگران مىفرماید: ﴿وَيُؤۡثِرُونَ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ وَلَوۡ كَانَ بِهِمۡ خَصَاصَةٞ﴾[الحشر: ٩]. «دیگران را بر خود مقدم مىدارند، هرچند که خود محتاج باشند و کسانى که از بخل نفس نجات یافتهاند رستگارند».
تمام اخلاق ستوده و خوى نیکوى مسلمان، برگرفته از سرچشمه زلال حکمت محمدى و الهام گرفته از سرچشمه پرفیض رحمتهاى الهى مىباشد، در حدیثى که بخارى و مسلم آن را نقل کردهاند آمده است: «لايُؤمِنُ أحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لأخِيْهِ ما يُحِبُّ لِنَفْسِهِ» «هیچکدام از شما مؤمن واقعى نمىشود تا اینکه براى برادر مسلمانش آنچه را که براى خود مىپسندد، بپسندد». این حدیث اخلاق مؤمن را جلاء بخشیده و آن را تقویت مىکند، و هم چنین آیه:
﴿وَيُؤۡثِرُونَ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ وَلَوۡ كَانَ بِهِمۡ خَصَاصَةٞ...﴾[الحشر: ٩]. شعور آگاه و وجدان بیدار، مسلمان، خیر را نسبت به انجام کارهاى خیر و ایثارگرى و ترجیح دیگران بر نفس خود و خانوادهى خویش، تقویت مىکند.
آرى! بنده مسلمان چنان زندگى مىکند که پیوندش را با پروردگارش حفظ، و زبانش را باذکر و یاد پروردگار تازه مىکند و هرگز خسته نمىشود، قلبش را همواره متوجه محبت خدا مىکند، هرگاه به جایگاه بزرگ خداوند نگاه کند میوه عبرت مىچیند و هرگاه مانند این آیههاى مزمل و فاطر ﴿وَمَا تُقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُم مِّنۡ خَيۡرٖ تَجِدُوهُ عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٗا وَأَعۡظَمَ أَجۡرٗاۚ وَٱسۡتَغۡفِرُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمُۢ﴾[المزمل: ۲۰]. «و کارهاى نیکى را که براى خودتان پیش مىفرستید، آن را نزد خداوند به اعتبار پاداش بهتر و بزرگ‌تر مىیابید. و از خداوند آمرزش بخواهید. که خداوند آمرزگار مهربان است». و ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَتۡلُونَ كِتَٰبَ ٱللَّهِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ يَرۡجُونَ تِجَٰرَةٗ لَّن تَبُورَ ٢٩ لِيُوَفِّيَهُمۡ أُجُورَهُمۡ وَيَزِيدَهُم مِّن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ غَفُورٞ شَكُورٞ ٣٠﴾[فاطر: ۲٩-۳۰]. «به راستى آنان که کتاب خدا را مىخوانند [و به آن عمل مىکنند] و نماز بر پا داشتهاند و از آنچه روزیشان کردهایم پنهان و پیدا مىبخشند، امید به سودایى دارند که [هرگز] کاستى نمىپذیرد. تا پاداش‌هاى آنان را به تمام [و کمال] بدهد و از فضل خود [پاداشى هم به آنان] افزون دهد. بى‌گمان او آمرزنده قدرشناس است». را بخاطر بسپارد، دنیا را با دیده حقارت مىنگرد و آخرت را برگزیده و بدان دل مىبندد.
آرى! کسى که چنین وضعیتى داشته باشد، چگونه بذل مال نمىکند، چرا نیکى را دوست نداشته باشد و دیگران را ترجیح ندهد؟ هرکس یقین داشته باشد که آنچه از خیر و خوبى که امروز انجام مىدهد، نتیجهاش را فردا بهتر و بیشتر خواهد دید، چرا چنین نکند؟