د) حقوق زناشوئى:
انسان مسلمان ملزم به رعایت آداب و احترام متقابل میان شوهر و همسر مىباشد؟ این‌ها حقوقى هستند که هرکدام آن‌ها را نسبت به دیگرى باید رعایت کند. زیرا خداوند مىفرماید: ﴿وَلَهُنَّ مِثۡلُ ٱلَّذِي عَلَيۡهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيۡهِنَّ دَرَجَةٞ﴾[البقرة: ۲۲۸]. آیه مذکور بر هرکدام از شوهر و همسر حقوقى را ثابت مىکند و مردان را به مزیتى از رتبه و به لحاظ بعضى جهات ویژه، برترى داده است. حضرت رسول اکرمصدر خطبه حجة الوداع فرمود: «همانا شما بر همسرانتان و همسرانتان بر شما، حق و حقوقى دارند». (سنن ترمذی). البته بعضى از این حقوق میان شوهر و همسر مشترک هستند و بعضى دیگر مختص به یکى از آنان. حقوق مشترک بشرح زیر هستند:
۱- امانتدارى: واجب است که هرکدام از زن و شوهر امین یکدیگر باشند، در هیچ موردى با یکدیگر خیانت نکنند. زندگى زوجین در واقع زندگى دو شریک است، رعایت امانت، ایجاد صدق و صفا و اخلاص در هر زمینه و ابعاد زندگى فردى و جمعى آن دو ضرورى مىباشد.
۲- دوستى و مهربانى: هرکدام از زن و شوهر نسبت به یکدیگر دوست و مهربان باشد، آنان میان خود باید بیشترین دوستى و مهربانى را در طول زندگى داشته باشند و با محبت و همدلى زیسته خود را مصداق و مظهر این آیه کریمه قرار بدهند، ﴿وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا لِّتَسۡكُنُوٓاْ إِلَيۡهَا وَجَعَلَ بَيۡنَكُم مَّوَدَّةٗ وَرَحۡمَةً﴾[الروم: ۲۱]. «از نشانىهاى قدرت الهى این است که از خود شما (یعنى از انسان‌ها) همسرانى براى شما آفریده است تا شما در صحبت آنان زیسته، سکون و آرامش حاصل کنید، و میان شما دوستى و مهربانى را بر قرار کرده است».همچنین این حدیث را مدنظر داشته باشند که فرمودند: «من لا يَرحم لا يُرحم» «هرکس بر دیگران رحم نکند بر او رحم نخواهد شد». (طبرانى).
۳- اعتماد متقابل: هرکدام بر یکدیگر اعتماد کامل داشته باشد، در صداقت، خیرخواهى و اخلاص یکدیگر اندک شک و تردید بخود راه ندهند. زیرا خداوند مىفرماید: ﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ﴾[الحجرات: ۱۰]. «همانا مؤمنان با هم برادراند»، و رسول اکرمصفرموده است: «هیچکدام از شما مؤمن نمىشود مادام که براى برادرش نپسندد آنچه را که براى خود مىپسندد پیوند زناشوئى نیز همان اخوت دینى و ایمانى را تقویت و تثبیت مىکند». (متفق علیه).
در صورت رعایت نکات یاد شده هرکدام از شوهر و همسر خود را عین یک دیگرى مىدانند و هرگاه یکى خود را عین دومى تصور کند، لامحاله میان آنان حسن اعتماد و حس خیرخواهى خود بوجود مىآید، زیرا ممکن نیست که انسان خیرخواه خود نباشد و بر خود اعتماد نکند، به تعبیرى، چگونه، انسان خود را فریب مىدهد.
۴- بطور کلى میان شوهر و همسر باید، آداب و سنن زندگى از قبیل، نرمى در معاملات، کشادهرویى، نیکى در گفتار و کردار و احترام متقابل، رعایت گردد، زیرا زندگى بر اساس حسن و خویى که قرآن بدان اشاره کرده است، در رعایت، این آداب تحقق پیدا مىکند، قرآن مىگوید: ﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِ﴾[النساء: ۱٩]. «به خوبى و نیکى با همسرانتان معاشرت کنید». رعایت این آداب همان توصیه به خیر و نیکى است که رسول اکرمصدرباره زنان فرموده است. مىفرماید: «واستوصوا بالنساء خيرا» (مسلم). «درباره زنان به رعایت نیکى و حقوق آنان توجیه مىشوید..» این مجموعهاى ازحقوق مشترک میان زن شوهر هستند که باید، آن دو باین‌ها توجه داشته و در حق یکدیگر به شدت پاى بند آن‌ها باشند و براى رعایت بهتر و بیشتر آن‌ها از یکدیگر عهد و پیمان بعمل آوردند، این عینا همان مطلبى است که قرآن بدان اشاره کرده است. ﴿وَكَيۡفَ تَأۡخُذُونَهُۥ وَقَدۡ أَفۡضَىٰ بَعۡضُكُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ وَأَخَذۡنَ مِنكُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا ٢١﴾[النسء: ۲۱]. «چگونه (مهریهاى) را که به همسر دادهاید، آن را پس مىگیرید، حال آنکه شما زن و شوهر، به یکدیگر نزدیک شدهاید و مقاربت انجام دادهاید و همسران از شما تعهد و پیمان مستحکم گرفتهاند». و به خاطر اطاعت از خداوند نسبت به یکدیگر فیاض باشند و از اغماض و مسامحت استفاده کنند. خداوند در این خصوص مىفرماید: ﴿وَلَا تَنسَوُاْ ٱلۡفَضۡلَ بَيۡنَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٌ﴾[البقرة: ۲۳٧]. «نسبت به یکدیگر بزرگوارى را فراموش نکنید، بى‌تردید، خداوند از اعمال شما خبر دارد».
اما حقوق مخصوص به زن و شوهر که رعایت آن‌ها بر هرکدام نسبت به دیگرى واجب است، بشرح زیر، مىباشند: