روش زندگی مسلمان

حقوق زن بر شوهر:

رعایت نکات زیر براى شوهر در حق همسرش، ضرورى مى‏باشند:

۱- نخست اینکه شوهر با رفتار و کردار و گفتار نیک با همسرش زندگى کند، یعنى معاشرت و برخورد خوب با او داشته باشد، زیرا خداوند فرموده‏است: ﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِ﴾[النساء: ۱٩]. شوهر موظف است همانطور که براى خود غذا تهیه مى‏کند براى او نیز تهیه کند، براى خود لباس مى‏خرد، براى او نیز لباس تهیه کند، هرگاه شوهر از او احساس سرکشى و نافرمانى کند، او را به ترتیبى که خداوند فرموده است، تنبیه کند، یعنى اینکه بدون سب و شتم و بد و بیراه گفتن او را نصیحت کند، اگر باز نیامد، رختخوابش را از خود جدا کند، و اگر باز نیامد، با پرهیز از سر و صورتش مى‏تواند او را تنبیه بدنى کند آنهم نه در حدیث که منجر به شکستن و کمبود و یا زخمى شدن جسم او شود. که این نوع تنبیه شرعا حرام و ناجایز است. ﴿وَٱلَّٰتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَٱهۡجُرُوهُنَّ فِي ٱلۡمَضَاجِعِ وَٱضۡرِبُوهُنَّۖ فَإِنۡ أَطَعۡنَكُمۡ فَلَا تَبۡغُواْ عَلَيۡهِنَّ سَبِيلًا﴾[النساء: ۳۴]. «همسرانى که شما بیم دارید از اینکه آنان راه نافرمانى و طغیان را اختیار مى‏کنند، نخست آنان را نصیحت کنید، در مرحله بعدى رختخواب خود را از آنان جدا کنید، در مرحله بعدى با اندک زدن آنان را تنبیه کنید، اگر از طغیان و سرکشى باز آمدند، شما حق هیچگونه برخورد نا مناسب با آنان را ندارید». و رسول اکرمصخطاب به شخصى که از حقوق همسر سوال مى‏کرد فرمود: هرگاه خودت غذا مى‏خورى به او نیز غذا بده، هرگاه براى خود لباس تهیه مى‏کنى، براى او نیز لباس تهیه کن، بر سر و صورت او نزن و وى را بد و بیراه نگو و از او قهر نکن مگر در منزل خودت، و فرمود: «خبردار، حق آنان (همسران) بر شما این است که در حق‏ آنان احسان کنید، در طعام و لباس حقوق آنان را رعایت کنید»، و همچنین فرموده است: «هیچ مرد مسلمانى نسبت به زن مسلمانش خشمگین و متنفر نشود اگر یک خصلت از آن را نمى‏پسندد، حتما خصلت دیگرى را از وى مى‏پسندد» (ابو داود).

۲- اگر زوجه و همسر نسبت به امور دین و مسائل و احکام ضرورى علم و آگاهى ندارد، بر شوهر لازم است که مسایل اولیه و احکام ضرورى دین را به او یاد بدهد یا به او اجازه بدهد تا در مجالس و محافل علم حضور پیدا کند، زیرا نیاز همسر در رابطه با اصلاح دین و تزکیه روح و پالایش باطن کمتر از نیاز او به نفقه و لباس نیست، وقتى تامین نیازهاى دنیوى از قبیل خوردنى، پوشیدنى، غذا و مسکن بر عهده شوهر است تامین نیازهاى دینى نیز جز وظایف شوهر مى‏باشد. قرآن در این باره مى‏گوید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَأَهۡلِيكُمۡ نَارٗا﴾[التحریم: ۶]. «خود را و زن و فرزند و اهل خانواده خود را از آتش دوزخ نجات دهید».

همسر شخص نیز جزو اهل او به شمار مى‏آید از اینرو نجات دادن او از آتش دوزخ نیز بر عهده شوهر است. رسول اکرمصفرموده است: «أَلاَ وَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا، فَإِنَّمَا هُنَّ عَوَانٌ عِنْدَكُمْ» «مواظب باشید در مورد رعایت حقوق زنان به شما توصیه مى‏شود، آنان بدست شما اسیراند»، و از جمله توصیه به خیر این است که مسائل و احکام ضروریه دین را بداند و تربیت لازم براى اداره کردن و اصلاح شخصیت دینى خود را داشته باشد.

۳- از جمله حقوق زن بر شوهر این است که او را ملزم به فرا گرفتن و رعایت شئون و آداب اسلامى کند و در صورت رعایت نکردن او را مواخذه کند. و تنها از سفر کردن و ظاهر شدن با آرایش و اختلاط با مردان بیگانه منعش نماید، زمینه عفت و حفاظت و صیانت از گناه را برایش فراهم سازد، اجازه ندهد که دست به کارهاى خلاف اخلاق و دین بزند. زیرا شوهر عهده‏دار مسئولیت حفاظت و صیانت از وى است و اگر در انجام این رسالتش کوتاهى کند، روز قیامت مورد باز خواست خداوند قرار خواهد گرفت، چون خداوند مى‏فرماید: ﴿ٱلرِّجَالُ قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ﴾[النساء: ۳۴]. «مردان عهده‏دار امور زنان هستند»، و رسول اکرمصمى‏فرماید: «الرَّجُلُ رَاعٍ فِى أَهْلِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ». «هر شخص عهده‏ دار امور خانواده‏اش مى‏باشد و در این‏ خصوص در روز قیامت از او سوال خواهد شد». (متفق علیه).

۴- اگر شوهر بیش از یک همسر دارد، میان همسران عدالت را باید رعایت کند، عدالت و تساوى در نفقه، لباس، مسکن و شب‏گذارى نزد هر یک از همسران باید رعایت شود. و در امور یاد شده اندک کوتاهى و تبعیض حرام و مورد ناخشنودى خداوند است.

زیرا خداوند مى‏فرماید:

﴿فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ﴾[النساء: ۳]. «در صورتى که عدالت و تساوى رعایت نشود آنگاه بیش از یک همسر اختیار نکنید». و رسول اکرمصدر باره همسران توصیه به خیر فرموده است: «خَيرُكُمْ، خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ وَأنا خَيْرٌ لِأهْلِىْ» «بهترین شما کسانى‏اند که با اهل و همسران خود خوبى کنند و من‏ نسبت به همسران خودم بسیار خوب عمل مى‏کنم و با آنان رفتار پسندیده دارم». (طبرانى با سند حسن).

۵- از جمله حقوق همسر بر شوهر این است، که شوهر نباید راز و اسرار همسرش را فاش کند و نقص و عیب او را با دیگران یاد آور شود و بیان کند، زیرا شوهر امین و امانت‏دار همسر خویش است. امانت باید رعایت گردد، خیانت نشود و شوهر باید از همسرش دفاع کند. رسول اکرمصمى‏فرماید: «إِنَّ مِنْ أَشَرِّ النَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ مَنْزِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ الرَّجُلَ يُفْضِى إِلَى امْرَأَتِهِ وَتُفْضِى إِلَيْهِ ثُمَّ يَنْشُرُ سِرَّهَا» «بدترین‏ مردم روز قیامت نزد اللّه، همان شوهرى است که با همسرش زندگى مى‏کند، همسر با وى راز و نیاز مى‏کند و بعد شوهر راز همسرش را پخش مى‏کند و با دیگران درمیان مى‏گذارد». (مسلم).