ماده اول: مشروعیت و بیان وجوب غسل:
الف) مشروعیت غسل:
مشروعیت غسل از کتاب اللّه و سنت رسول اللّه ثابت است. خداوند مىفرماید: ﴿وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْ﴾[المائدة: ۶]. «اگر جنب هستید پس طهارت کنید»، و مىفرماید: ﴿وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغۡتَسِلُواْ﴾[النساء: ۴۳]. «و در حال جنابت [نیز] تا آنکه غسل کنید [به نماز نزدیک نشوید] مگر آنکه رهگذر باشید». «و رسول اکرمصمىفرماید: «إِذَا جَاوَزَ الْخِتَانُ الْخِتَانَ فَقَدْ وَجَبَ الْغُسْلُ» (ترمذی). «هرگاه شرمگاه مرد از دهانه شرمگاه مرد بگذرد غسل واجب مىگردد».
ب) موجبات غسل:
۱- جنابت: شامل جماع و همچنین ادخال شرمگاه بدون انزال مىشود. انزال: شامل خروج منى با لذت چه در خواب و چه در بیدارى، از مرد چه از زن، بدلیل اینکه خداوند مىفرماید: ﴿وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْ﴾[المائدة: ۶]. «اگر جنب هستید پس طهارت کنید»و رسول اللّهصمىفرماید: «إذا التَقَى الخِتَانانِ فَقَدْ وَجَبَ الغُسْلُ».
۲- انقطاع دم حیض و نفاس: خداوند مىفرماید: ﴿َٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِي ٱلۡمَحِيضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَكُمُ ٱللَّهُ﴾[البقرة: ۲۲۲]. «در ایام حیض از همسرانتان دورى کنید و (بقصد جماع) با آنان نزدیک نشوید تا اینکه پاک شوند، هرگاه پاک شدند نزد آنان بروید و با آنان مجامعت کنید از راهى که خداوند به شما دستور داده است». رسول اکرمصخطاب به زنى که جریان خونش منقطع نمىشد فرمود: «اُمْكُثِي قَدْرَ مَا كَانَتْ تَحْبِسُك حَيْضَتُك، ثُمَّ اغْتَسِلِي» (مسلم و ابوداود). «به تعداد روزهاى که در آنها، قاعدگى تو را نگه مىداشت از عبادت خوددارى کن و بعد غسل کن».
۳- دخول در اسلام، زیرا رسول اکرمصبه ثمامه حنفى بعد از اینکه مسلمان شده بود، امر کرد که غسل کند. (حافظ عبدالرزاق).
۴- فرا رسیدن مرگ: هرگاه مسلمان فوت کند، غسل بر او واجب است زیرا رسول اکرمصامر کرد تا دخترش زینب که فوت کرده بود غسل داده شود. چنانکه که در صحیحین آمده است.
ج) غسل در چه مواردى مستحب است؟
۱- روز جمعه: بدلیل اینکه در حدیث آمده: «غُسلُ الْجُمْعَةِ واجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ» «غسل جمعه براى شخص بالغ ضرورى است». (متفق علیه). (برخى از علماء غسل روز جمعه را واجب مىدانند). مترجم.
۲- براى احرام: کسى که قصد احرام براى حج یا عمره را دارد، بروى غسل مستحب است. بدلیل اینکه رسول اکرمصشخصا این عمل را انجام داد و دیگران را بدان امر کرده است.
۳- براى داخل شدن به مکه و براى وقوف عرفه، بدلیل اینکه پیامبرصدر این هر دو مورد غسل کرده است.
۴- براى غسل دادن میت، هرکس میتى را غسل دهد بر وى غسل کردن مستحب است، بدلیل حدیثى که قبلا بیان گردید.