مختصر فقه از کتاب و سنت

آنچه برای مؤذن مستحب است [۲۵۱]

مستحب است مؤذن ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

۱- اذان را تنها بمنظور کسب رضای خدا بگوید و در قبال آن پاداشی نگیرد، از عثمان بن ابی العاص روایت است: گفتم: ای رسول خدا! مرا امام (جماعت) قومم قرار بده. پیامبر جفرمود: (أنت إمامهم، واقتد بأضعفهم، واتخذ مؤذنا لایأخذ علی أذانه أجرا) [۲۵۲]«تو امام آنان هستی و در امامت حال ضعفا را رعایت کن (نمازت را بر حسب توانایی ضعفا بخوان) و مؤذنی انتخاب کن که در مقابل اذانش پاداشی دریافت نکند».

۲- از حدث اصغر و اکبر (بی‌وضویی و جنابت) پاک باشد، بدلیل آنچه در مبحث (اعمالی که به وضو نیاز دارند) گذشت.

۳- به حالت ایستاده و رو به قبله اذان گوید. ابن منذر می‌‌گوید: اجماع بر این است که به حالت ایستاده اذان گفتن سنت است؛ چون برای شنیدن بهتر و رساتر است.

همچنین سنت است که مؤذن رو به قبله بایستد، چرا که مؤذنان پیامبر خدا جهمواره رو به قبله أذان می‌گفتند.

۴- هنگام گفتن حیّ علی الصلاة سر وگردنش را به طرف راست و هنگام گفتن حی علی الفلاح به طرف چپ بچرخاند:

از ابوجحیفه روایت است: (أنه رأی بلالا یؤذن، قال: فجعلت أتتبع فاه ههنا وههنا بالأذان) [۲۵۳]«بلال را دیدم که أذان می‌گفت، (ابوجحیفه) گوید: من دهان بلال که به سمت راست و چپ می‌چرخاند نگاه می‌کردم».

۵- دو انگشتش را در گوش‌هایش قرار دهد: به دلیل گفته ابوجحیفه: (رأیت بلالا یؤذن ویدور، ویتبع فاه هاهنا وهاهنا، وأصبعاه في أذنیه) [۲۵۴]«بلال را دیدم که أذان می‌گفت می‌چرخید و دهانش را (به حی علی الصلاة و حی علی الفلاح) به اینجا و آنجا (راست و چپ) می‌چرخاند و دو انگشتش را در گوش‌هایش قرار می‌داد».

۶- هنگام أذان صدایش را بلند کند، به دلیل فرموده پیامبر ج: (فإنه لایسمع مدی صوت الـمؤذن جن ولا إنس ولا شیء إلا شهد له یوم القیامة) [۲۵۵]«هر جن و إنسان و چیز دیگری که صدای مؤذن را می‌شنوند، در روز قیامت برای او شهادت می‌دهند».

[۲۵۱] فقه السنه (۹۹/۱). [۲۵۲] صحیح: [ص. د ۴۹۷]، د (۵۲۷/۲۳۴/۲)، نس (۲۳/۲)، جه (۷۱۴/۲۳۶)، جمله آخر را ابن ماجه روایت کرده است. [۲۵۳] متفق علیه: خ (۶۳۴/۱۱۴/۲)، م (۵۰۳/۳۶/۱)، د (۵۱۶/۲۱۹/۲)، ت (۱۹۷/۱۲۶)، نس(۱۲/۲)،اما چرخاندن سینه هیچ اصلی در سنت ندارد و در احادیث وارد شده دباره چرخاندن گردن هچ اشاره‌ای به آن نشده است - أه‍- از تمام المنة (۱۵۰). [۲۵۴] صحیح: [ص. ت ۱۶۴]، ت (۱۹۷/۱۲۶/۱)، ترمذی گفته است؛ این حدیث حسن و صحیح است، اهل علم به آن عمل می‌کنند و مستحب می‌دانند که مؤذن هنگام أذان دو انگشتن را در دو گوشش قرار دهد. - أه‍-. [۲۵۵] صحیح: [ص. نس ۶۲۵]، خ (۶۰۹/۸۷/۲)، نس (۱۲/۲).