کفاره جماع در حج
کسی که قبل از تحلل اول، جماع کند همانطور که گفته شد حجش باطل شده و بر او واجب است که شتری دو ساله را ذبح کند. ولی اگر بعد از تحلل اول و قبل از تحلل دوم جماع کرد، باید یک گوسفند را ذبح نماید و حجش باطل نمی‌شود [۹۲۳].
از ابن عباس روایت است: (أنه سئل عن رجل وقع علی أهله وهو محرم، وهو بمنی قبل أن یفیض فأمره أن ینحر بدنة(*)) «از او درباره مرد محرمی که در منی، قبل از طواف إفاضه با همسرش جماع کرده بود، سؤال شد، به او دستور داد شتری دوساله را ذبح کند». ازعمرو بن شعیب از پدرش روایت است: (أن رجلا أتی عبدالله بن عمرو یسأله عن محرم وقع بامرأة، فأشار إلی عبدالله بن عمر، فقال: اذهب إلی ذلك فسله، قال: فلم یعرفه الرجل، فذهبت معه، فسأل ابن عمر، فقال بطل حجك، فقال الرجل: فما أصنع؟ قال: أخرج مع الناس، واصنع ما یصنعون، فإذا أدركت قابلا فحج واهد. فرجع إلی عبدالله بن عمرو، وأنا معه، فأخبره، فقال: إذهب إلی ابن عباس فسله. قال شعیب: فذهبت معه إلی ابن عباس فسأله، فقال له كما قال ابن عمر، فرجع إلی عبدالله بن عمرو، وأنا معه، فأخبره بما قال ابن عباس، ثم قال: ما تقول أنت؟ فقال: قولی مثل ماقالا) [۹۲۴]«مردی نزد عبدالله بن عمرو آمد تا درباره محرمی که با همسرش جماع کرده بود، سؤال کند. (عبدالله بن عمرو) به عبدالله بن عمر اشاره کرد و گفت: نزد آن شخص برو و از او سؤال کن، (پدرم) گفت: آن مرد عبدالله بن عمر را نشناخت، با او رفتم و سؤال را از ابن عمر پرسید، ابن عمر در پاسخ او گفت: حجت باطل است، مرد گفت چکار کنم؟ (ابن عمر) گفت: با مردم برو و هر کاری که آنها انجام می‌دهند تو نیز انجام بده و اگر تا سال آینده زنده ماندی (دوباره) حج کن و هدی بده. با آن مرد نزد عبدالله بن عمرو برگشتیم، جریان را برای او تعریف کرد (عبدالله بن عمرو) گفت: نزد ابن عباس برو و از او سؤال کن، شعیب گفت با او نزد ابن عباس رفتیم و سؤال را از او پرسید او همجوابی مانند جواب ابن عمر به او داد. پس با آن مرد نزد عبدالله بن عمرو برگشتیم وآنچه که ابن عباس به او گفته بود برایش تعریف کرد سپس گفت: توچه نظری داری؟ گفت نظر من هم مانند نظر آن دو (ابن عمر ابن عباس) است».
از سعید بن جبیر روایت است: (أن رجلا أهل هو وامرأته جمیعا بعمرة، فقضت مناسكها إلا التقصیر، فغشیها قبل أن تقصر، فسأل ابن عباس عن ذلك، فقال: إنها لشبقة، فقیل له: إنها تسمع، فأسحیا من ذلك وقال: ألا أعلمتمونی؟ وقال لـها: أهریقی دما. قالت: ماذا؟ قال: انحری ناقة أوبقرة أو شاة. قالت: أی ذلك أفضل: قال: ناقة) [۹۲۵]«مردی به همراه همسرش نیت عمره را آوردند و به عمره تلبیه گفتند. آن زن تمام اعمال حج بجز کوتاه کردن مو را انجام داد و قبل از آنکه مویش را کوتاه کند همسرش با او جماع کرد. (مرد) در این باره از ابن عباس سؤال کرد، ابن عباس در پاسخ گفت: آن زن دارای شهوت زیادی است. به او (ابن عباس) گفته شد: او این سخن را می‌شنود، ابن عباس از گفته خود شرم کرد و گفت چرا مرا آگاه نکردی که او این سخنان را می‌شنود، سپس به او (آن زن) گفت که حیوانی را ذبح کند، زن گفت: چه حیوانی؟ گفت: شتر، یا گاوی یا گوسفند (با بز)ی را ذبح کن. گفت کدامشان بهتر است؟ ابن عباس گفت شتر».
اگر کسی توانایی ذبح شتر یا گوسفند (یا بز) را نداشته باشد، باید سه روز در حج و هفت روز بعد از بازگشت روزه بگیرد:
به دلیل فرموده خداوند متعال:
﴿فَمَن تَمَتَّعَ بِٱلۡعُمۡرَةِ إِلَى ٱلۡحَجِّ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۚ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖ فِي ٱلۡحَجِّ وَسَبۡعَةٍ إِذَا رَجَعۡتُمۡ﴾[البقرة: ۱۹۶].
«پس کسی که از عمره بهره‌مند گردد سپس حج را آغاز کند، آنچه از هدی میسر شد (ذبح می‌کند و به فقرای آنجا می‌دهد). و کسی که (هدی یا بهای آن را) نباید سه روز (در ایام) حج و هفت روز هنگامی که بازگشت (به خانه و کاشانه خود) باید روزه بگیرد».
بهتر آن است که این سه روز را قبل از روز عرفه، روزه بگیرد و اگر این کار را نکرد می‌تواند در ایام التشریق روزه بگیرد. به دلیل گفته ابن عمر و عایشه: (لم یرخص في أیام التشریق أن یصمن إلا لـمن لم یجد الـهدی) [۹۲۶]«روز در ایام التشریق جایز نیست مگر برای کسی که هدی نیابد».
یادآوری: حکم مرد دقیقاً مانند حکم زن است با این تفاوت که اگر زن با زور مجبور به جماع شده باشد، ذبح بر او واجب نیست و حجش صحیح است ولی حج همسرش که با او جماع کرده صحیح نیست [۹۲۷].
از سعید بن جبیر روایت است: (جاء رجل إلی ابن عباس فقال: وقعت علی امرأتی قبل أن أزور. فقال: إن كانت أعانتك فعلی كل منكما ناقة حسناء جملاء، وإن كانت لم تعنك فعلیك ناقة حسناء جملاء) [۹۲۸]«مردی نزد ابن عباس آمد و گفت: قبل از آنکه (طواف) زیارت کنم با همسرم جماع کردم. (ابن عباس) گفت: اگر همسرش در جماع با تو همکاری کرده باشد، بر هر کدام از شما شتری خوب و زیبا واجب است. ولی اگر با تو مساعدت نکرده، فقط بر توشتری خوب و زیبا واجب است».
[۹۲۳. - صحیح موقوف: [الإرواء ۱۰۴۴]، هق (۱۷۱/۵). [۹۲۴] صحیح: [الإرواء ۲۳۴/۴]، هق (۱۶۷/۵). [۹۲۵] صحیح: [الإرواء ۲۳۳/۴]، هق (۱۷۲/۵). [۹۲۶] صحیح: [الإرواء ۱۰۴۲]، خ (۱۹۹۷/۲۴۲/۴). [۹۲۷] إرشاد الساری. [۹۲۸] صحیح: [الإرواء ۱۰۴۴]، هق (۱۶۸/۵). *- به نقل از (إرشاد الساری) و زیادی آیه.