۳- پاکی لباس و بدن و مکانی که در آن نماز خوانده می‌شود
دلیل پاکی لباس فرموده خداوند متعال است که می‌فرماید:
﴿وَثِيَابَكَ فَطَهِّرۡ٤﴾[المدثر: ۴].
«و لباس خویش را پاکیزه دار».
و فرموده پیامبر ج: (إذا جاء أحدكم الـمسجد فلیقلب نعلیه ولینظر فیهما فإن رأی خبثا فلیمسحه بالأرض ثم لیصل فیهما) [۲۶۱]«هرگاه یکی از شما به مسجد آمد، کفشهایش را برگرداند و به زیر آنها نگاه کند، اگر نجاستی بر آن دید آن را به زمین بمالد و سپس در آن نماز بخواند».
دلیل شرطی پاکی بدن، فرموده پیامبر جبه علی است آنگاه که علی درباره مذی سؤال کرد، فرمود: (توضا واغسل ذكرك) [۲۶۲]«آلت تناسلی خود را بشوی و وضو بگیر».
و به زن مستحاضه فرمود: (اغسلی عنك الدم وصلی) [۲۶۳]«خونت را بشوی و نماز بخوان».
دلیل شرط پاک بودن مکان، فرموده پیامبر جبه اصحابش هنگام ادرار کردن بادیه‌نشین در مسجد است که فرمود: (أریقوا علی بوله سجلا من ماء) [۲۶۴]«بر ادرارش سطلی آب بریزید».
فایده
اگر کسی نماز را در حالی خواند که نجاستی بر او بود لیکن متوجه آن نشده بود، نمازش صحیح و اعاده آن لازم نیست و اگر در اثنای نماز متوجه آن شد، اگر امکان برطرف کردن آن باشد مانند اینکه نجاست روی کفشها یا لباسی اضافی غیر از آنچه که عورت را پوشانده باشد، باید آن را برداشته و نمازش را کامل کند، ولی اگر برداشتن نجاست (در اثنای نماز) امکان‌پذیر نباشد باید به نمازش ادامه دهد و نیازی به اعاده آن نیست؛ به دلیل حدیث ابوسعید که گفت: پیامبر جنماز می‌خواند (در اثنای نماز) کفشهایش را درآورد، مردم هم (به دنبال او) کفش‌هایشان را در آوردند، وقتی که از نماز فارغ شد فرمود: چرا کفش‌هایتان را درآوردید؟ گفتند تو را دیدیم کفش‌هایت را درآوردی ما هم آنها را درآوردیم، پیامبر جفرمود: (إن جبریل أتانی فأخبرني أن بهما خبثا فإذا جاء أحدكم الـمسجد فلیقلب نعلیه ولینظر فیهما، فإن رأی خبثا فلیمسه بالأرض ثم لیصل فیهما) [۲۶۵]«جبرئیل پیش من آمد و به من خبر داد که بر کفش‌هایم نجاست است، پس هرگاه کسی از شما به مسجد آمد، کفشهایش را وارونه کرده و به زیر آنها نگاه کند اگر نجاستی دید آن را به زمین بمالد و سپس با آن نماز بخواند».
[۲۶۱] تخریج در ص (۲۱). [۲۶۲] تخریج در ص (۱۵). [۲۶۳] متفق علیه: خ (۳۳۱/۴۲۸ و ۴۲/۱)، م (۳۳۳/۲۶۱/۱)، ت (۱۲۵/۸۲/۱)، جه (۶۲۱/۲۰۳/۱)، نس (۱۸۴/۱). [۲۶۴] تخریج در ص (۱۵). [۲۶۵] د (۶۳۶/۳۵۳/۲).