مختصر فقه از کتاب و سنت

اوقات نماز

از جابر بن عبدالله روایت است: (أن النبي ججاءه جبریل ÷فقال له: قم فصله، فصلی الظهر حین زالت الشمس، ثم جاءه العصر فقال: قم فصله، فصلی العصر حین صار ظل كل شیء مثله، ثم جاءه الـمغرب فقال: قم فصله، فصلی الـمغرب حین وجبت الشمس، ثم جاءه العشاء فقال قم فصله، فصلی العشاء حین غاب الشفق، ثم جاءه الفجر فقال قم فصله، فصلی الفجر حین برق الفجر، أو قال سطح الفجر.

ثم جاءه من الغد للظهر فقال، قم فصله، فصلی الظهر حین صار ظل كل شیء مثله، ثم جاءه العصر فقال: قم فصله، فصلی العصر حین صار ظل كل شیء مثلیه، ثم جاءه الـمغرب وقتا واحدا لم یزل عنه، ثم جاءه العشاء حین ذهب نصف اللیل، أو قال: ثلث اللیل فصلی العشاء ثم جاءه حین أسفر جدا فقال: قم فصله، فصلی الفجر، ثم قال: ما بین هذین الوقتین، وقت) [۱۹۹]«جبرئیل ÷نزد پیامبر جآمد و به او گفت: بلند شو و نماز بخوان، پیامبر جنماز ظهر را وقتی که خورشید - از وسط آسمان - زوال کرده بود خواند. سپس هنگام عصر نزد او آمد و به او گفت: بلند شو و نماز بخوان، پیامبر جنماز عصر را هنگامی خواند، که سایه هر چیز به اندازه خودش شده بود سپس وقت مغرب نزد او آمد و به او گفت: بلند شو نماز بخوان پیامبر جنماز مغرب را وقتی که خورشید غروب کرده بود، خواند، سپس موقع عشاء نزد او آمد و به او گفت: بلند شو نماز بخوان پیامبر ج نماز عشاء را وقتی خواند که شفق - سرخی بعد از غروب آفتاب - پنهان شده بود. سپس هنگام صبح نزد او آمد و به او گفت نماز بخوان، پیامبر جنماز صبح را هنگامی که فجر نمایان شد، خواند.

سپس روز بعد هنگام ظهر نزد او آمد و گفت بلند شو و نماز بخوان، پیامبر جنماز ظهر را هنگامی که سایه هر چیز به اندازه خودش شده بود، خواند، سپس وقت عصر نزد او آمد و گفت بلند شو و نماز بخوان، پیامبر نماز عصر را هنگامی که سایه هر چیز دو برابر خودش شده بود، خواند سپس هنگام مغرب در همان وقت دیروز آمد (و به او گفت نماز بخوان) سپس وقت عشاء هنگامی که نیمی از شب یا یک سوم آن گذشته بود نزد او آمد و نماز عشاء را در همان وقت خواند سپس وقتی که بامداد بسیار روشن نزد او آمد و گفت بلند شو و نماز بخوان، پیامبر جنماز صبح را ادا کرد و گفت: وقت هر نماز بین این دو وقت است».

ترمذی گوید: محمد (بن اسماعیل بخاری) گفت: صحیح‌ترین حدیث درباره اوقات نماز حدیث جابر است:

۱- ظهر: وقت آن از زوال خورشید (از وسط آسمان) تا وقتی است که سایه هر چیز به اندازه خودش شود.

۲- عصر: وقت آن از زمانی است که سایۀ هر چیز به اندازۀ خودش شود، و تا غروب آفتاب ادامه دارد.

۳- مغرب: وقت آن از غروب خورشید تا پنهان شدن شفق (سرخی خورشیدن پس از غروب آفتاب) است:

چون پیامبر جفرموده‌اند: (وقت صلاة الـمغرب مالم یغب الشفق) [۲۰۰]«وقت نماز مغرب تا قبل از پنهان شدن شفق است».

۴- عشاء: وقت آن از پنهان شدن شفق تا نصف شب است، به دلیل فرموده پیامبر ج(وقت صلاة العشاء إلی نصف اللیل الأوسط) [۲۰۱]«وقت نماز عشاء تا نیمه میانی شب است».

۵- صبح: وقت آن از طلوع فجر تا طلوع خورشی است به دلیل فرموده پیامبر ج: (وقت صلاة الصبح من طلوع الفجر مالم تطلع الشمس) [۲۰۲]«وقت نماز صبح از طلوع فجر تا طلوع خورشید است».

[۱۹۹] صحیح: [الإرواء ۲۵۰]، أ (۹۰/۲۴۱/۲)، نس (۲۶۳/۱)، ت (۱۵۰//)، بنحوه. [۲۰۰] حسن: [الإرواء ۲۶۸/۱]، م (۶۱۲/۱۷۳-۴۲۷/۱)، این لفظ مسلم است، د (۳۹۲/۶۷/۲)، نس(۲۶۰/۱). [۲۰۱] مصادر سابق. [۲۰۲] مصادر سابق.