وجوب ولیمه
بعد از دخول (بردن همسر به خانه) دادن ولیمه لازم است؛ چون همچنانکه گفته شد پیامبر جعبدالرحمن بن عوف رابه آن امر فرمود، و به دلیل حدیث بریده بن حصیب: (لما خطب علی فاطمة لقال: قال رسول الله ج: إنه لابد للعرس من ولیمة) [۹۸۲]«وقتی که علی از فاطمه لخواستگاری کرد، پیامبر جفرمود: برای عروسی ولیمه لازم است.
موارد زیر باید در دادن ولیمه مدنظر قرار گیرند:
۱- ولیمه سه روز بعد از دخول باشد؛ چون این کار از پیامبر جنقل شده است، از انس روایت است: (تزوج النبي جصفیة، وجعل عتقها صداقها، وجعل الولیمة ثلاثة أیام) [۹۸۳]«پیامبر جصفیه را به ازدواج خود درآورد و مهریه او را آزادی‌اش، تعیین نمود، و ولیمه را بعد از سه روز داد.
۲- باید افراد صالح اعم از فقیر و ثروتمند را به ولیمه دعوت کند، به دلیل فرموده پیامبر ج: (لاتصاحب إلا مؤمنا، ولایأكل طعامك إلا تقی) [۹۸۴]«تنها با مؤمن دوستی کن و کسی بجز انسان متقی از غذای شما نخورد».
۳- یک گوسفند و در صورت توانایی بیش از آن ولیمه دهد، به دلیل فرموده پیامبر جبه عبدالرحمن بن عوف (أولم ولو بشاة) [۹۸۵]«ولیمه بده اگرچه گوسفندی باشد».
و از انس روایت است: (ما رأیت رسول الله جأولم علی امرأة ما أولم علی زینب، فإنه ذبح شاة) [۹۸۶]«ندیده‌ام که پیامبر جبه اندازه‌ای که برای زینب ولیمه داده، برای سایر زنانش بدهد، او برای زینب یک گوسفند ذبح کرد».
جایز است که ولیمه را از هر غذایی که در توان دارد بدهد هر چند گوشت نباشد؛ به دلیل حدیث انس: (أقام النبي جبین خیبروالمدینة ثلاثاً بینی علیه بصفیة بنت حیی، فدعوت الـمسلمین إلی ولیمته، فما كان فیها من خبز ولا لحم، أمر بالأنطاع فألقی فیها من التمر والأقط والسمن، فانت ولیمته) [۹۸۷]«پیامبر جسه روز بین خیبر و مدینه به خاطر ازدواج با صفیه بنت حیی اقامت کرد، من مسلمانان را به ولیمه او دعوت کردم که در آن ولیمه نه نانی بود و نه گوشتی، پیامبر جدستور داد تا سفره‌ای چرمی پهن کنند و روی آن خرما و کشک و کره قرار دهند، این بود ولیمه او».
جایز نیست تنها ثروتمندان را بدون فقرا به ولیمه دعوت کند؛ به دلیل فروده پیامبر ج(شر الطعام طعام الولیمة، یمنعها من یأتیها، ویدعی إلیها من یأباها، ومن لم یجب الدعوة فقد عصی الله ورسوله) [۹۸۸]«بدترین عذا، غذای ولیمه‌ای است که فقرای نیازمند از آن منع و ثروتمندان بی‌نیاز به آن دعوت شوند، وکسی که دعوت ولیمه را اجابت نکند به راستی نافرمانی خدا و رسول او را کرده است».
کسی که به ولیمه دعوت می‌شود واجب است در آن حاضر شود؛ به دلیل حدیثی که قبلاً بیان شد و به دلیل فرموده پیامبر ج: (إذا دعی أحدكم إلی الولیمة فلیأتها) [۹۸۹]«اگر یکی از شما به ولیمه دعوت شد، باید برای آن بیاید». و اگر روزه باشد باز هم لازم است که دعوت را اجابت کند به دلیل فرموده پیامبر ج: (إذا دعی أحدكم إلی طعام فلیجب، فإن كان مفطرا فلیطعم، وإن كان صائما فلیصل: یعنی الدعاء) [۹۹۰]«هرگاه یکی از شما دعوت شد، دعوت را اجابت کند، پس اگر روزه نبود غذا بخوردواگر روزه بود (برای صاحب ولیمه) دعا کند». و اگر روزه‌اش روزه سنت بود می‌تواند افطار کند بویژه اگر دعوت کننده اصرار ورزد؛ به دلیل فرموده پیامبر ج: (إذا دعی أحدكم إلی طعام فلیجب، فإن شاء طعم، وإن شاء ترك) [۹۹۱]«هرگاه یکی از شما دعوت شد، دعوت را اجابت کند، اگر خواست بخورد و اگر نخواست نخورد».
[۹۸۲] صحیح: [ص. ج ۲۴۱۹]، أ (۱۷۵/۲۰۵/۱۶). [۹۸۳] سندآن صحیح است: [آداب الزفاف ۷۴]، این حدیث را همانطور که در فتح الباری آمده است أبویعلی با سند حسن تخریج کرده است (۱۹۹/۹)، این حدیث با این معنی در صحیح بخاری روایت شده است. (۱۵۵۹/۲۲۴/۹)، آلبانی آنرا ذکر کرده است. [۹۸۴] حسن: [ص. ج ۷۳۴۱]، د (۴۸۱۱/۱۷۸/۱۳)، ت (۲۵۰۶/۲۷/۴). [۹۸۵] تخریج در ص (۳۷۴). [۹۸۶] متفق علیه: م(۱۴۲۸-۹۰/۱۰۴۹/۲)، این لفظ مسلم است، خ (۵۱۷۱/۲۳۷/۹)ف جه (۱۹۰۸/۶۱۵/۱). [۹۸۷] متفق علیه: خ (۱۵۵۹/۲۲۴/۹)، این لفظ بخاری است، م (۱۳۶۵/۱۰۴۳/۲)، نس (۱۳۴/۶). [۹۸۸] متفق علیه: م (۱۴۳۲ / ۱۱۰/۱۰۵۵/۲)، بخاری و مسلم این حدیث را بصورت موقوف از ابوهریره روایت کرده‌اند، خ (۵۱۷۷/۲۴۴/۹). [۹۸۹] متفق علیه: خ (۵۱۷۳/۳۴۰/۹)، م (۱۴۲۹/۱۰۵۲/۲)ف د (۳۷۱۸/۲۰۲/۱۰). [۹۹۰] صحیح: [ص. ج ۵۳۹]، هق (۲۶۳/۷)، این لفظ بیهقی است، م (۱۴۳۱/۱۰۵۴/۲)، د (۱۸/۳۷۱۹/۲۰۳/۱۰). [۹۹۱] صحیح: [الإرواء ۱۹۵۵]، م (۱۴۳۰/۱۰۵۶/۲)، د (۳۷۲۲/۲۰۶/۱۰).