مختصر فقه از کتاب و سنت

فهرست کتاب

حکم ربا

حکم ربا

ربا به دلیل قرآن، سنت و اجماع امت حرام است:

خداوند متعال می‌فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ ٱلرِّبَوٰٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ٢٧٨ فَإِن لَّمۡ تَفۡعَلُواْ فَأۡذَنُواْ بِحَرۡبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۖ وَإِن تُبۡتُمۡ فَلَكُمۡ رُءُوسُ أَمۡوَٰلِكُمۡ لَا تَظۡلِمُونَ وَلَا تُظۡلَمُونَ٢٧٩[البقرة: ۲۷۸-۲۷۹].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید از خدا پروا کنید و آنچه از (مطالبات) ربا (ر پیش مردم) باقی مانده است، فروگذارید اگر مؤمن هستید؛ پس اگر چنن نکردید، بدانید که به جنگ خدا و پیامبرش برخواسته‌اید و اگر توبه کردید اصل سرمایه‌هایتان از آن شما است نه ستم می‌کنید و نه ستم می‌بینید».

و می‌فرماید:

﴿ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ ٱلرِّبَوٰاْ لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ ٱلَّذِي يَتَخَبَّطُهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ مِنَ ٱلۡمَسِّ[البقرة: ۲۷۵].

«کسانی که ربا می‌خورند (از گورهای خود) بر نمی‌خیزند مگر همچون کسی که شیطان سخت او را دچار دیوانگی سازد».

و می‌فرماید:

﴿يَمۡحَقُ ٱللَّهُ ٱلرِّبَوٰاْ وَيُرۡبِي ٱلصَّدَقَٰتِ[البقرة: ۲۷۶].

«خداوند ربا را نابود می‌کند و صدقات را فزونی می‌بخشد».

از ابوهریره روایت است که پیامبر جفرمود:(اجتنبوا السبع الـموبقات، قالوا: وما هن یا رسول الله؟ قال: الشرك بالله، والسحر، وقتل النفس التی حرم الله إلا بالحق، وأكل الربا وأكل مال الیتیم، والتولی یوم الزحف، وقذف الـمحصنات الغافلات الـمؤمنات) [۱۱۳۸]«ازهفت چیز مهلک بپرهیزید، گفتند: آنها چی هستند ای رسول خدا؟ فرمود: شریک قرار دادن برای خدا، سحر، قتل نفسی که خداوند آنرا حرام کرده مگر به حق، خوردن ربا، خوردن مال یتیم، فرار از میدان جنگ هنگام روبرو شدن با دشمن، تهمت ناروا به زنان بی‌خبر (از گناه) و مؤمن».

از جابر روایت است: (لعن رسول الله جآكل الربا وموكله، وكاتبه وشاهدیه، وقال: هم سواء) [۱۱۳۹]«پیامبر جرباخوار، ربا دهنده، کاتب و دو شاهد آنرا لعنت کرده، و می‌فرمود: همه در گناه باهم برابراند».

از ابن مسعود روایت است که پیامبر جفرمود: (الربا ثلاثة وسبعون بابا أیسرها مثل أن ینكح الرجل أمه) [۱۱۴۰]«ربا هفتاد و سه دروازه است، ساده‌ترین صورت آن مانند این است که مرد با مادرش زنا کند».

از عبدالله بن حنظله روایت است که پیامبر جفرمود: (درهم ربا یأكله الرجل وهو یعلم أشد من ستة وثلاثین زنیة) [۱۱۴۱]«یک درهم ربا که شخص آگاهانه می‌خورد، از سی و شش بار زنا کردن شدیدتر است».

از ابن مسعود روایت است که پیامبر جفرمود: (ما أحد أكثر من الربا إلا كان عاقبة أمره إلی قلة) [۱۱۴۲]«کسی نیست که بسیار رباخواری کند، مگر اینکه فرجام کارش به کمی مال (ورشکستگی) می‌انجامد».

[۱۱۳۸] متفق علیه: خ (۲۷۶۶/۳۹۳/۵)، م (۸۹/۹۲/۱)، د (۲۸۵۷/۷۷/۸)، نس (۲۵۷/۶). [۱۱۳۹] صحیح: [مختصر م ۹۵۵]، [ص. ج ۵۰۹۰]، م (۱۵۹۸/۱۲۱۹/۳). [۱۱۴۰] صحیح: [ص. ج ۳۵۳۹]، کم (۳۷/۲). [۱۱۴۱] صحیح: [ص. ج ۳۳۷۵]، أ (۲۳۰/۶۹/۱۵). [۱۱۴۲] صحیح: [ص. ج ۵۵۱۸]، جه (۲۲۷۹/۷۶۵/۲).