مختصر فقه از کتاب و سنت

راست کردن صفها واجب است

بر امام واجب است تا صف‌های نماز را راست نکرده، شروع به نماز نکند و نمازگزاران را به راست کردن صف‌ها امر کند، خودش این کار را بر عهده بگیرد یا شخصی دیگر را مأمور کند:

از انس روایت است که پیامبر جفرمود: (سووا صفوفكم فإن تسویة الصف من تمام الصلاة) [۵۱۹]«صف‌هایتان را راست کنید؛ چون راست کردن صفوف از کمال نماز است».

از ابومسعود روایت است که پیامبر جقبل از نماز به شانه‌هایشان دست می‌کشید و می‌فرمود: (استووا ولاتختلفوا فتختلف قلوبكم...) [۵۲۰]«صف‌هایتان را راست کنید و اختلاف نکنید که (با اختلاف) قلب‌هایتان از هم دور می‌شود».

از نعمان بن بشیر روایت است: پیامبر جچنان صف‌های ما را راست می‌کرد که گویا تیر (قداح) [۵۲۱]را راست می‌کند تا اینکه یقین کرد که (راست کردن صف‌ها را) یادگرفتیم، سپس روزی به مسجد آمد، نزدیک بود تکبیره الإحرام بگوید، مردی را دید که سینه‌اش از صف بیرون آمده بود، فرمود: (عبادالله، لتسون صفوفكم أو لیخالفن الله بین وجوهكم) [۵۲۲]«ای بندگان خدا، صف‌هایتان را راست کنید و گرنه خداوند بین شما اختلاف و تفرقه می‌اندازد».

از ابن عمر روایت است که پیامبر جفرمود: (أقیموا الصفوف، وحاذوا بین الـمناكب وسدوا الخلل ولینوا بأیدی إخوانكم ولاتذروا فرجات للشیطان ومن وصل صفا وصله الله، ومن قطع صفا، قطعه الله) [۵۲۳]«صف‌هایتان را راست کنید و شانه‌هایتان را کنار هم قرار دهید و فاصله‌های خالی را ببندید (در راست کردن صف‌ها) به نرمی از برادرانتان اطاعت کنید و برای شیطان جاهای خالی نگذارید و کسی که صفی را وصل کند خداوند او را وصل می‌کند و کسی که بین صفی قطع کند خداوند او را قطع می‌کند».

از انس روایت است که پیامبر جفرمود: (رصوا صفوفكم، وقاربوا بینها، وحاذوا بالأعناق فوالذی نفسی بیده، إني لأری الشیطان یدخل من خلل الصف كأنها الحذف) [۵۲۴]«صفهایتان را فشرده کنید و فاصله‌ها را پر کنید و گردن‌هایتان را در یک راستا قرار دهید. قسم به کسی که جانم در دست اوست شیطان را می‌بینم که مانند گوسفند کوچک از جاهای خالی صف داخل می‌شود».

[۵۱۹] متفق علیه: م (۴۳۳/۳۲۴/۱)، این لفظ مسلم است، خ (۷۲۳/۲۰۹/۲)، د (۶۵۴/۳۶۷/۲)، جه (۹۹۳/۳۱۷/۱). [۵۲۰] صحیح: [صو ج ۳۹۷۲]، م (۴۳۶ - ۱۲۸/۳۲۴/۱)، د (۶۴۹/۳۶۳/۲)، ت (۲۳۷/۱۴۳/۱)، نس (۸۹/۲)، جه (۹۹۴/۳۱۸/۱). [۵۲۱] القداح: با کسر قاف، چوب ساییده شده تیر است، و واحد آن قدح با کسر قاف است. یعنی صفهای نماز را به حدی راست و صاف می‌کرد که انگار با آنها تیر راست می‌کرد. (صحیح مسلم با شرح نووی ۴/۲۰۷ ط قرطبة). [۵۲۲] صحیح: [ص. ج ۹۶۱]، م (۴۳۲/۳۲۳/۱). [۵۲۳] صحیح: [ص. د ۶۲۰]، د (۶۵۲/۳۶۵/۲). [۵۲۴] صحیح: [ص. د ۶۲۱]، د (۶۵۳/۳۶۶/۲)، نس (۹۲/۲) الحذف: بمعنی گوسفندان کوچک و سیاه است.