مختصر فقه از کتاب و سنت

در مال چه مقدار وصیت مستحب است

از سعد بن ابی وقاص سروایت است:

(جاء النبي جیعودني وأنا یمكة وهو یكره أن یموت بالأرض التی هاجر منها، قال: «یرحم الله ابن عفراء»، قلت یا رسول الله أوصی بمالی كله؟ قال: لا، قلت: فالشطر؟ قال: لاقلت: الثلث؟ قال: فالثلث، والثلث كثیر، إنك إن تدع ورثتك أغنیاء خیر من أن تدعهم عالة یتكففون الناس في أیدیهم، وإنك مهما أنفقت من نفقة فإنها صدقة، حتی اللقمة التی ترفعها إلی في امرأتك، وعسی الله أن یرفعك فینتفع بك ناس ویضربك آخرون، ولم یكن له یومئذ إلا ابنة) [۱۳۲۹]«در مکه بودم که پیامبر جبه عیادت من آمد، او دوست نداشت در سرزمینی که از آن هجرت کرده است بمیرد، فرمود: خداوند ابنعفراء را رحمت کند، گفتم ای رسول خدا! آیا می‌توانم تمام دارایی‌ام را وصیت کنم؟ فرمود خیر، گفتم پس نصف؟ فرمود خیر، گفتم پس یک سوم؟ فرمود: یک سوم، هر چند یک سوم هم زیاد است، چون اگر وارثان خود را بعد از خودت بی‌نیاز گردانی بهتر از آنست که آنان را مستمند رها کنی و دست نیاز به‌سوی مردم دراز کنند. هر چیزی را که انفاق می‌کنی صدقه است حتی لقمه‌ای که به همسرت می‌دهی، امید است که خداوند تو را شفا دهد تا کسانی به واسطه تو نفع ببرند (مسلمانان از غنایمی که به دست تو از مشرکین گرفته می‌شود بهره ببرند) و کسانی دیگر نیز از تو ضرر ببینند (مشرکانی که به دست تو هلاک می‌شوند)، سعد بن أبی وقاص در آن روز بجز یک دختر (وارث دیگری) نداشت».

[۱۳۲۹] متفق علیه: خ (۲۷۴۲/۳۶۳/۵)، این لفظ بخاری است، م (۱۶۲۸/۲۵۰/۳)، د (۲۸۴۷/۶۴/۸)، نس (۲۴۲/۶).