مختصر فقه از کتاب و سنت

آنچه هنگام شنیدن أذان و اقامه گفته می‌شود

مستحب است کسی که أذان و اقامه را می‌شنود آنچه را که مؤذن می‌گوید تکرار کند، از ابوسعید روایت است که پیامبر جفرمود: (إذا سمعتم النداء فقولوا مثل ما یقول الـمؤذن) [۲۴۶]«هرگاه اذان راشنیدید مثل آنچه که مؤذن می‌گوید، بگویید».

از عمر بن خطاب سروایت است که پیامبر جفرمود: «هرگاه یکی از شما با الله أكبر الله أكبرمؤذن بگوید الله أكبر الله أكبرو با أشهد أن لا إله إلا اللهمؤذن بگوید: أشهد أن لا إله إلا الله، و با أشهد أن محمداً رسول اللهمؤذن بگوید: أشهد أن لا إله إلا الله، و با أشهد أن محمداً رسول اللهمؤذن بگوید: أشهد أن محمداً رسول الله، و با حی علی الصلاةمؤذن بگوید: لاحول ولا قوة إلا بالله، و با حی علی الفلاحمؤذن بگوید: لاحول ولا قوه إلا بالله، و با الله أكبرمؤذن بگوید الله أكبر، و با لا إله إلا اللهاو از ته قلب بگوید: لا اله الا اللهوارد بهشت می‌شود» [۲۴۷].

پس کسی که آنچه را مؤذن می‌گوید تکرار کند یا هنگام گفتن حیَّ علی الصلاة وحی علی الفلاحبگوید: لا حول ولا قوة إلا بالله، یا حی علی الصلاة وحی علی الفلاح ولاحول ولا قوة الا باللهرا با هم بگوید طبق سنت عمل کرده است.

هرگاه مؤذن از گفتن اذان یا اقامه فارغ شد (مستحب است که) شنونده بعد از تکرار گفته‌‌های او،آنچه که در دو حدیث زیر می‌آید بگوید:

از عبدالله بن عمر روایت است: از پیامبر جشنیدم که می‌فرمود: (إذا سمعتم الـمؤذن فقولوا مثل ما یقول، ثم صلوا علی، فإنه من صلی علی صلاة صلی الله بها علیه عشرا، ثم سلوا الله لی الوسیلة، فإنها منزلة في الجنة لا تنبغی إلا لعبد من عباد الله، وأرجو أن أكون أنا هو، فمن سأل الله لی الوسیلۀ حلت له الشفاعة) [۲۴۸]«هرگاه (ندای) مؤذن را شنیدید، آنچه را می‌گوید تکرار کنید سپس بر من صلوات بفرستید چون هر کس بر من یک صلوات بفرستد، خداوند در برابر آن ده صلوات بر او می‌فرستد سپس از خدا برایم طلب وسیله کنید که وسیله مقامی است در بهشت که تنها به یکی از بندگان خدا داده می‌شود و امیدوارم که آن بنده من باشم، پس کسی که از خداوند برای من طلب وسیله کند، شفاعت شامل حالش می‌گردد».

از جابر روایت است که پیامبر جفرمود: (من قال حین یسمع النداء: اللهم رب هذه الدعوة التامة والصلاة القائمة آت محمدا الوسیله والفضیلة وابعثه مقاما محمودا الذي وعدته حلت له شفاعتی یوم القیامة) [۲۴۹]«هرکس پس از شنیدن اذان بگوید - اللهم رب هذه الدعوة التامة والصلاة القائمة، آت محمداً الوسیلۀ والفضیلة وابعثه مقاماً محموداً الذي وعدته- یعنی: خداوندا! ای پروردگار این دعوت کامل و نماز برپا شده، وسیله و فضیلت را به محمد عطا فرما و در روز قیامت او را به مقام محمود و ستوده‌ای که به او وعده داده‌‌ای مبعوث فرما - شفاعت من در روز قیامت شامل حال او می‌گردد».

فایده

مستحب است مسلمان بین أذان و اقامه بسیار دعا کند؛ چون در این هنگام دعا اجابت می‌شود:

از انس سروایت است که پیامبر جفرمود: (الدعاء لایرد بین الأذان والإقامة) [۲۵۰]«دعا در بین أذان و اقامه رد نمی‌شود».

[۲۴۶] متفق علیه: خ (۶۱۱/۹۰/۲)، م (۳۸۳/۲۸۸/۱)، د (۵۱۸/۲۲۴/۲)، ت (۲۰۸/۱۳۴/۱)، جه (۲۳۸/۷۲۰/۱)، نس (۲۳/۲). [۲۴۷] تخریج در ص (۸۸). [۲۴۸] صحیح: [مختصر م ۱۹۸]، م(۳۸۴/۲۸۸/۱)، د (۵۱۹/۲۲۵/۲)، ت (۳۶۹/۲۴۷/۵)، نس (۲۵/۲). [۲۴۹] صحیح: [الإرواء ۲۴۳]، خ (۶۱۴/۹۴/۲)، د (۵۲۵/۲۳۱/۲)، ت (۲۱۱/۱۳۶/۱)، نس (۲۷/۲)، جه (۷۲۲۲۳۹/۱). [۲۵۰] صحیح: [ص. د ۴۸۹]، ت (۲۱۲/۱۳۷/۱)، د (۵۱۷/۲۲۴/۲).