مختصر فقه از کتاب و سنت

تعزیه

تعزیه اهل میت با کلماتی که گمان می‌رود موجب تسلیت آنها شده و اندوه آنان را از بین می‌برد و آنها را به رضا و صبر توصیه می‌کند، مشروع است. و باید با کلماتی که از پیامبر جثابت شده‌اند، به اهل میت تسلیت گفته شود، و اگر چیزی از پیامبر جدر این زمینه در ذهن نداشت، باید با هر سخن نیکویی که مخالفتی با شرع نداشته و هدف را تحقق بخشد، به آنها تسلیت بگوید:

از أسامه بن زید روایت است: (كنا عند النبي جفأرسلت إلیه إحدی بناته تدعوه وتخیره أن صبیا لـها أو ابنا لـها في الـموت، فقال رسول الله جارجع إلیها فأخبرها: أن لله ما أخذ، وله ما أعطی، وكل شی عنده بأجل مسمی، فمرها فلتصبر ولتحتسب...) [۷۰۵]«نزد پیامبر جبودیم که یکی از دخترانش (زینب) کسی را به دنبال او فرستاد تا او را طلب کند و به او اطلاع دهد که بچه یا(*) پسر زینب در حال مرگ است. پیامبر جفرمود به‌سوی او برگرد و به او بگو: آنچه خدا می‌گیرد و آنچه بخشیده، ملک اوست و هر چیزی نزد او اجلی معین دارد و به او بگو صبر کند و طلب ثواب کند».

لازم است (که در امر تعزیه) از دو چیز دوری شود، اگرچه مردم بر انجام آنها حریص باشند:

یکی تجمع برای تعزیه در مکانی مخصوص مانند خانه یا مقبره یا مسجد.

دیگری درست کردن غذا از طرف اهل میت برای پذیرایی از کسانی که به عزاداری می‌آیند: به دلیل حدیث جریر بن عبدالله بجلی س:

(كنا نعد الإجتماع إلی أهل الـمیت، وصنیعة الطعام بعد دفنه من النیاحة) [۷۰۶]«ما جمع شدن نزد اهل میت و درست کردن غذا (برای مردم) بعد از دفن میت را از نیاحت (سوگواری و نوحه‌خوانی) می‌دانستیم».

سنت آن است که نزدیکان و همسایگان میت برای خانواده میت غذایی درست کنند و آنها را سیر کند؛ به دلیل حدیث عبدالله بن جعفر س: وقتی که جعفر کشته شد و جنازه او را آوردند، پیامبر جفرمود: (اصنعوا لآل جعفر طعاماً، فقد أتاهم أمر یشغلهم، أو أتاهم ما یشغلهم) [۷۰۷]«برای خانواده جعفر غذایی درست کنید؛ چون کاری برایشان پیش آمده که آنها را مشغول کرده است یا (فرمود) چیزی برایشان پیش آمده که آنها را مشغول کرده است».

[۷۰۵] متفق علیه: خ (۱۲۸۴/۱۵۰/۳)، م (۹۲۳/۶۳۵/۲). *- شک از راوی است. [۷۰۶] صحیح: [ص. جه ۱۳۰۸]، جه (۱۶۱۲/۵۱۴/۱). [۷۰۷] حسن: [ص. ج ۱۰۱۵]، د (۳۱۱۶/۴۰۶/۸)، ت (۱۰۰۳/۲۳۴/۲)، جه (۱۶۱۰/۵۱۴/۱).