مختصر فقه از کتاب و سنت

زن حامله و شیرده

اگر زنان حامله و شیرده توانایی روزه گرفتن را نداشته و یا از آسیب دیدن کودکشان بیم داشته باشند، می‌توانند روزه نگیرند ولی باید فدیه بدهند و لازم نیست روزه را قضا کنند:

از ابن عباس روایت است: (رخص للشیخ الكبیر والعجوز الكبیرة في ذلك وهما یطیقان الصوم أن یفطرا إن شاءا، ویطعما كل یوم مسكینا، ولا قضاء علیهما، ثم نسخ ذلك في هذا الآیه ﴿فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُ﴾[البقرة: ۱۸۵]. وثبت للشیخ الكبیر والعجوز الكبیرة إذا كان لایطیقان الصوم والجلی والـمرضع إذا خافتا أفطرتا، وأطعمتا كل یوم مسیكنا) [۷۳۷]«به پیرمرد و پیرزنی که توانایی روزه گرفتن را دارند اجازه داده شد تا اگر خواستند روزه نگیرند و به ازای هر روز، مسکینی را غذا بدهند و قضای روزه بر آنها لازم نیست؛ سپس این حکم با آیه ﴿فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُ﴾نسخ شد ولی (آن حکم) برای پیرمرد و پیرزنی که توانایی روزه گرفتن را ندارند ثابت مانده است. هچنین زن حامله و شیرده‌ای که (بر حال خود یا بچه) بیم دارند می‌توانند روزه نگیرند و به ازای هر روز، یک مسکین را طعام دهند».

همچنین از ابن عباس روایت است: (إذا خافت الحامل علی نفسها، والـمراضع علی ولدها في رمضان قال: یفطران، ویطعمان مكان كل یوم مسكینا، ولایقضیان صوما) [۷۳۸]«اگر زن حامله از ضرر به جان خود و زن شیرده از ضرر به کودکش بیم داشت، می‌توانند روزه رمضان را نگیرند و به جای هر روز مسکینی را طعام دهند و قضای روزه بر آنها لازم نیست».

از نافع روایت است: (كانت بنت لابن عمر تحت رجل من قریش، وكانت حاملا، فأصابها عطش في رمضان، فأمرها ابن عمر أن تفطر وتطعم عنكل یوم مسكینا) [۷۳۹]«یکی از دختران ابن عمر که همسر مردی قریشی و حامله بود، در ماه رمضان دچار تشنگی شد، ابن عمر به او دستور داد تا روزه‌اش را بخورد و به ازای هر روز، مسکینی را طعام دهد».

[۷۳۷] سند آن قوی است: هق (۲۳۰/۴). [۷۳۸] صحیح: البانی در کتاب الإرواء (۱۹/۴) این حدیث را به طبری (۲۷۵۸) نسبت داده و گفته است: سند آن به شرط مسلم صحیح است. [۷۳۹] سند آن صحیح است: [الإرواء ۲۰/۴]، قط (۱۵/۲۰۷/۲).