مختصر فقه از کتاب و سنت

نذر چه وقت صحیح و چه وقت غیرصحیح است

نذر وقتی صحیح است و منعقد می‌شود که منظور از آن تقرب و نزدیکی به خداوند سبحان باشد، در این صورت، وفا به آن واجب است به دلیل حدیث عائشه که قبلاً ذکر شد: (من نذر أن یطیع الله فلیطعه، ومن نذر أن یعصیه فلایعصه) «هر کس نذر کرد که خدا را اطاعت کند، باید از او اطاعت کند و هر کس نذر کرد که نافرمانی خدا کند، نافرمانی او را نکند».

نذر در معصیت صحیح نیست، ولی با آن کفاره سوگند واجب می‌شود:

از عائشه روایت است که پیامبر جفرمود: (لانذر في معصیة وكفارته كفارة یمین) [۱۲۸۳]«نذر درمعصیت صحیح نیست و کفاره آن کفاره سوگند است».

اما نذر مباح مانند اینکه کسی نذر کند که پیاده حج کند یا زیر خورشید بایستد منعقد نمی‌شود و کفاره‌‌ای هم با آن واجب نمی‌شود:

از ابوهریره روایت است: (رأی رسول الله جشیخا یمشی بین ابنیه یتوكا علیهما، فقال: ما شأن هذا؟ قال ابناه: یا رسول الله كان علیه نذر فقال ج: اركب أیها الشیخ فإن الله غنی عنك وعن نذرك) [۱۲۸۴]«پیامبر جپیرمردی را دید در حالی که دو پسرش زیر شانه‌هایش را گرفته بودند راه می‌رفت، فرمود: این مرد را چه شده است؟ دو پسرش گفتند: ای رسول خدا! او نذر کرده (که بر مرکب سوار نشود). پیامبر جفرمود: ای شیخ سوار شو. چون خدا از تو و از نذرت بی‌نیاز است».

از ابن عباس روایت است: (أن رسول الله جمر برجل بمكة وهو قائم في الشمس، فقال: ما هذا؟ قالوا: نذر أن یصوم ولایستظل إلی الیل، ولایتكلم ولایزال قائما، قال: لیتكلم، ولیستظل ولیجلس ولیتم صومه) [۱۲۸۵]«پیامبر جدر مکه از کنار مردی گذشت که زیر خورشید ایستاد بود فرمود: این چیست؟ گفتند: نذر کرده که روزه بگیرد و تا شب زیر سایه نرود و سخن نگوید و مدام در حال ایستادن باشد، پیامبر جفرمود: باید صحبت کند و زیر سایه برود و بنشیند و به روزه‌اش ادامه دهد».

[۱۲۸۳] صحیح: [الإرواء ۲۵۹۰]، د (۳۲۶۷/۱۱۵/۹)، ت (۱۵۶۲/۴۰/۳)، نس (۲۶/۷)، جه (۲۱۲۵/۶۸۱/۱). [۱۲۸۴] صحیح: [مختصر م ۱۰۰۵]، م (۱۶۴۳/۱۲۶۴/۳). [۱۲۸۵] صحیح: [الإرواء ۲۵۹۱]، خ (۴/۲۷۶)، د (۳۳۰۰).