مختصر فقه از کتاب و سنت

جهاد بر چه کسانی واجب است؟

جهاد بر هر مسلمان بالغ، عاقل، آزاد و مردی که توانایی جنگیدن، و مقدار مالی که باری نفقه خود و خانواده‌اش کفایت کند، داشته باشد، واجب است.

وجوب جهاد بر مسلمان و عدم وجوب آن بر کافر واضح است، چون جهاد جنگ با کافران است.

اما وجوب آن بر بالغ و عدم وجوب آن بر کودک بدلیل گفته ابن عمر است که گوید: (عرضت علی رسول الله جیوم أحد وأنا ابن أربع عشرة سنة، فلم یجزنی، ثم عرضت علیه یوم الخندق وأنا ابن خمس عشرة فأجازنی) [۱۵۱۵]«روز جنگ أحد در حالی که چهارده سال داشتم مرا نزد پیامبر جبردند، و به من اجازه (جهاد) نداد، سپس در پانزده سالگی در روز جنگ خندق مرا نزد او بردند و به من اجازه شرکت در (جهاد) را داد».

دلیل وجوب جهاد بر عاقل و عدم وجوب آن بر غیرعاقل حدیث: (رفع القلم عن ثلاثة...) [۱۵۱۶]است.

دلیل وجوب جهاد بر مردان و عدم وجب آن بر زنان حدیث عائشه است: (یا رسول الله هل علی النساء جهاد، قال: جهاد لاقتال فیه، الحج والعمرة) [۱۵۱۷]«ای رسول خدا آیا جهاد بر زنان واجب است، فرمود: جهادی که در آن جنگ نیست، حج و عمره است».

دلیل عدم وجوب جهاد بر مریض و ندار فرموده خداوند متعال است:

﴿لَّيۡسَ عَلَى ٱلضُّعَفَآءِ وَلَا عَلَى ٱلۡمَرۡضَىٰ وَلَا عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُواْ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ﴾[التوبة: ۹۱].

«بر ناتوانان و بیماران و کسانی که چیزی ندارند تا آنرا صرف جهاد کنند گناهی نیست هرگاه اینان با خدا و پیامبرش خالص باشند».

اما دلیل عدم وجوب جهاد بر برده این است که برده ملک سیدش است و بدون اجازه او نمی‌تواند جهاد کند.

[۱۵۱۵] متفق علیه: خ (۲۶۶۴/۲۷۶/۵)، م (۱۸۶۸/۱۴۹۰/۳)، ت (۱۷۶۳/۱۲۷/۳)، نس (۱۵۵/۶)، د (۴۳۸۳/۸۰/۱۲). [۱۵۱۶] قبلاً در چند جا بیان شد. [۱۵۱۷] صحیح: [ص. جه ۲۳۴۵]، جه (۲۹۰۱/۹۶۸/۲)، أ (۲۱/۱۸/۱۱)، قط (۲۱۵/۲۸۴/۲).