دعاوی و بینات (دادخواست‌ها و بینه‌ها)
دعاوی جمع دعوی و در لغت به معنی طلب و دادخواست است: خداوند متعال می‌فرماید:
﴿وَلَكُمۡ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ﴾[فصلت: ۳۱].
«آنچه می‌خواهید در آنجا برای شما هست».
و در اصطلاح شرع عبارت است از اینکه کسی خود را مستحق چیزی بداند که نزد شخصی دیگر و یا به عهدۀ او است.
مدعی: کسی است که ادعای حقی را می‌کند و هرگاه دست از مطالبه بردارد، رها می‌شود.
مدعی علیه: کسی است که حقی از او مطالبه شود و هرگاه ساکت بماند، به حال خود رها نمی‌شود [۱۴۸۰]. (بلکه باید سوگند بخورد).
بینات: جمع بینه و به معنی نشانه است مانند شاهد و مثل آن.
اصل در مشروعیت دعوی و بینه، حدیث ابن عباس از پیامبر جاست که فرمود: (لو یعطی الناس بدعواهم، إدعی ناس دماء رجال وأموالـهم، ولكن الیمین علی الـمدعی علیه) [۱۴۸۱]«اگر هرآنچه مردم ادعا کنند، به آنها داده شود افرادی ادعای خون و اموال مردم را خواهند نمود، لیکن سوگند بر مدعی علیه است».
از عمرو بن شعیب از پدرش از جدش روایت است که پیامبر جفرمود: (البینة علی الـمدعی، والیمین علی الـمدعی علیه) [۱۴۸۲]«بینه بر مدعی و سوگند بر مدعی علیه است».
[۱۴۸۰] فقه السنة (۳۲۷/۳). [۱۴۸۱] متفق علیه: م (۱۷۱۱/۱۳۳۶/۳)، خ (۴۵۵۱/۲۱۳/۸)، بخاری در ضمن یک داستان این حدیث را روایت کرده است، جه (۲۳۲۱/۷۷۸/۲). [۱۴۸۲] صحیح: (ص. ج ۲۸۹۶)، ت (۱۳۵۶/۳۹۹/۲).