مختصر فقه از کتاب و سنت

استثناء در سوگند

اگر کسی هنگام سوگند خوردن بگوید: إن شاء الله، استثناء کرده و گناهی بر او نیست:

از ابوهریره روایت است که پیامبر جفرمود: (قال سلیمان ابن داود نبی الله لأطوفن اللیلة علی سبعین امرأة كلهم تأتی بغلام یقاتل في سبیل الله، فقال له صاحبه أو الـملك: قل إن شاء الله، فلم یقل ونسی فلم تأت واحدة من نسائه إلا واحدة جاءت بشق غلام) [۱۲۷۳]«سلیمان بن داود پیامبر خدا گفت: امشب با هفتاد تن از همسرانم همبستر می‌شوم، تا هر یک از آنها پسری به دنیا بیاورد که در راه خدا بجنگد، همراهش - ملائکه‌ای - به اوگفت: بگو إن شاء الله، ولی (سلیمان) فراموش کرد و نگفت، پس هیچ یک از همسرانش بچه‌ای بدنیا نیاورد مگر یک زن که او هم پسری ناقص به دنیا آورد» سپس پیامبر جفرمود: (ولو قال إن شاء الله لم یحنث وكان دركا له في حاجته). «اگر می‌گفت إن شاء الله حانث (سوگندش شکسته) نمی‌شد و نیازی برآورده می‌شد».

از ابن عمر روایت است که پیامبر جفرمود: (من حلف واستثنی إن شاء رجع وإن شاء ترك غیر حانث) [۱۲۷۴]«هرکس سوگند خورد و استثنا کرد - گفت: إن شاء الله - اگر خواست به سوگندش عمل کند و اگر خواست آنرا ترک کند، بدون اینکه گنهکار شود».

[۱۲۷۳] متفق علیه: م (۱۶۵۴ - -۲۳/۱۲۷۵/۳)، این لفظ مسلم است، خ (۶۶۳۹/۵۳۴/۱۱)، نس (۲۵/۷). [۱۲۷۴] صحیح: [ص. جه ۱۷۱۱]، جه (۲۱۰۵/۶۸۰/۱)، د (۳۲۴۵/۸۸/۹)، نس (۱۳/۷).