نشانه های صداقت و امانت معاویهس:
این تعداد از احادیث او بود که در کتابهای اسلامی ثبت شده بود، و من در آنها انحراف نکردهام، بجز خطاهایی که هیچ کس از آنها در امان نیست، و در احادیث حدیثی یافت نمیشود که انکار شده باشد، اما درحدیث او حدیثهایی هستند که از طریق او صحیح نیستند یا در صحت آنها اختلاف وجود دارد، و مجموعه آنهایی که بر صحتشان اتفاق وجود دارد درباره اخلاق و مکارم میباشند: که سیزده حدیث میباشند. که چهار حدیث از آنها متفقعلیه است، و بجز آنها بخاری چهار حدیث و مسلم پنج حدیث از او ذکر کردهاند، و این دلیلی است بر صادق بودن اهل آن عصر و اینکه اهل آن عصر دروغگو نبودهاند، و ملاحظه میشود که معاویهسکلامی درباره ذم علیسو حلال بودن جنگ با او و فضائل عثمان، و ذم کسانی که بر او قیام کردهاند روایت نکرده با اینکه لشکرش او را تصدیق میکردند، گرچه برای اینکه لشکرش را پرتحرک کند به آن روایت هم نیاز داشت اما در طول حیاتش [نه در زمان حیات و نه در بعد از وفاتش] روایتی در این باره از او نقل نشده، و او به تنهایی روایتی را نقل نکرده که مخالف اسلام باشد و قواعد آن را از بین ببرد، و به همین خاطر تعداد زیادی از صحابه و تابعین گرانقدر از او روایت کردهاند؛ مانند عبدالله بن عباس، و ابوسعید خدری، و عبدالله بن زبیر و سعید بن مسیب، و ابی صالح سمّان، و ابی ادریس خولانی، و ابی سلمه بن عبدالرحمن، و عروه بن زبیر و سالم بن عبدالله، و محمد بن سیرین و تعدادی دیگر.
و امثال آنها از این تعداد روایت کردهاند، و من بدین خاطر اینها را نام بردم تا دانسته شود که محدثین حدیث او را روایت نکردهاند، و این آشکار است که محدثین حدیثی را نمیپذیرند مگر سندش متصل به راویان ثقه و مورد اعتماد باشد، و اگر تمام راویان حدیث او در تمام عصر ثقه و مورد اعتماد نبودند محدثین حدیث او را صحیح نمیدانستند و آن را در صحاح روایت نمیکردند، و من این را بخاطر مأنوس شدن ذکر کردم. و الله سبحانه و تعالی اعلم.
و شیعه و معتزله برای اصول خود چیزهای بزرگتری از روایتهای او پذیرفتهاند که عبارت است از مرسل ثقه که نزد آنها مطلقاً مقبول و پذیرفتنی است، و با این احادیث معاویه را پذیرفتهاند در حالی که خبر ندارند!
بلکه تعداد زیادی از موضوعات را پذیرفتهاند که بعضی از افراد معتمدشان بدلیل اینکه صدر یا دورهای سالم بودهاند از کسانی که مجهول و یا مجروح بوده اند آنها را روایت کردهاند.
و کسانی که مرسل ثقه و مورد اعتماد را مطلقاً پذیرفته باشند روایتهایی بر او نقل میشود که نمیداند از کجا برای او نقل شده است، چون در میان همان افراد ثقه و مورد اعتماد کسانی وجود دارند که روایت مجهول را قبول کردهاند. و بعضی از آنها روایتهای کفاری که تأویل دارند را پذیرفتهاند و در میان آنها افرادی بودند که نزد جمهور معتزله و شیعه کافر تأویلی بودهاند، و در میان آنها افرادی بودهاند که روایتهای فاسقان بدون تأویل که به راستگویی و پرهیز از دروغ معروف بودند پذیرفتهاند، و این را از امام اعظم ابوحنیفهسهمانطور که قبلاً ذکر کردیم روایت کردهاند.
و قبول مرسلی که این ویژگی را داشته باشد، مفسدهاش بزرگتر است از پذیرفتن احادیثی که از آن صحابه [که شما احادیثشان را رد میکنید] روایت شدهاند، پس لازم است به عیب نزدیک و عیب دوست توجه کنیم همانگونه که به عیب خصم و دور توجه میکنیم، از پروردگار میخواهم که ما را برای این یاری کند آمین یا رب العامین.