چرا عثمان به حَکَم پناه داد؟
هرگاه بحث حکم و فرزندش مروان به میان آید این سئوال در ذهن بوجود میآید که چرا عثمانسحکم را که قبلاً پیامبر جتبعیدش کرد به مدینه بازگرداند، سنیّان دوست دارند علت آن را بدانند، و مخالفان میخواهند با این به عثمانستهمت و افترا بزنند، دوست دارم علت آن را ذکر کنم و میگویم: در گذشته و حال حاضر بسیاری مردم در این باره بحث کردهاند، ولی متأسفانه در هنگام نوشتن این جواب کتابهای که در این باره است به یاد نیاوردم تا نظرات علما را ذکر کنم، و چیز قانعکنندهای در این مورد در حفظ ندارم، و تنها آنچه که حاکم محسّن بن کرامّه معتزلی شیعی در کتاب «شرح العیون» گفته است به یاد دارم، وی میگوید: پیامبر جدر این باره به عثمان اجازه داده بود، اگر این حدیث صحیح باشد پاسخ قانعکنندهای است، لیکن از صحت آن خبری ندارم.
و اما بر معتزله و شیعه [از زیدیه و غیره] لازم است که قول محسّن بن کرامّه را بپذیرند، و دست از اعتراض علیه عثمان بردارند، زیرا ابن کرامّه در نزد آنان از امامان برجسته و مشهور در فقه و دانش و عقیده صحیح است، مگر اینکه اختلافی که در فروع کلام دارند و آنچه که باعث خروج از ولایت نیست به وی ایراد و اشکال وارد نمیکند.