اقسام حدیث در کتاب‌های حدیث
معترض می‌گوید: به نظر علمای ما و اصول و قواعد آنان احادیث این کتاب‌ها: صحیح، و معلول، و مردود، و مقبول هستند.
در پاسخ می‌گویم: احادیث این کتاب‌ها بر چند قسم تقسیم می‌شود:
قسم اول: احادیثی که درباره آن گفته‌اند صحیح است و بر صحت آن اجماع دارند، و علماء بدون اختلاف عمل به مقتضای آن را واجب دانسته‌اند، و تنها در این باره احتلاف دارند که آیا مفید علم قطعی، یا ظن راجح است؟
و هر کس در اجماع مناقشه کند مدعی اجماع می‌تواند با یکی از وجوه قبلی با او بحث کند، و طبق آنچه علما در علوم الحدیث توضیح داده‌اند این قسم برترین اقسام هفتگانه است [۵۰۷].
قسم دوم: احادیثی است که درباره صحت آن اختلاف دارند، و به کتاب‌های «جرح و تعدیل» مراجعه می‌شود، سپس در صورت تعارض به ترازوی ترجیح مراجعه نموده و حدیث برتر را بر می‌گزینند.
قسم سوم: احادیثی است که محدثین، یا یکی از آنان به ضعف آن تصریح کرده‌اند، و کسی مخالف وی نیست، و در احکام به این نوع عمل نمی‌شود ولی در فضائل به آن عمل می‌شود، و اگر منظور «معترض» از (مردود و معلول) این است که در دو قسم آخر وجود دارند این مسلّم است و اختلافی در آن نیست، و اگر منظورش این است که در قسم اول وجود دارند؛ این ممنوع است، چون معترض یا اقرار به ورود تعبد به خبر آحاد می‌کند و یا نه، و اگر اقرار به آن نکند لازم نیست در این حالت به آن مراجعه کند، چون این فرع آن اصل است، و هر کس اصل را انکار کند به فرع مراجعه نمی‌کند.
[۵۰۷] علوم الحدیث: (ص / ۱۶۹-۱۷۰)، و «التقیید و الإیضاح» (ص / ۲۸)، و فتح المغیث (۱/۴۸-۵۰)، و تدریب الراوی (۱/۱۳۱-۱۳۲).