کلام معترض بر عدالت راویان،
کلام معترض بر عدالت راویان و در این جا به جوابها شروع میکنم، و خداوند انسان را به راه راست راهنمایی میکند او گفته است: شناخت أخبار بر شناخت عدالت راویان قرارگرفته [و شناخت عدالتشان] [۲۰۰]در این زمان با وجود کثرت واسطه مانند غیرممکن شده، و تعداد زیادی از علما این را بیان کردهاند که از آنهاست غزالی و رازی، و زمانی که در زمان آنها مشکل بوده در این زمان سختتر و برای طالبان مشکلتر است، چون واسطه و علوم از جهت درس و مقطع زیاد شدهاند، و اگر هم گفته شود.
ما به آنچه که غزالی گفته معتقدیم که میگوید: ما به تعدیل أئمه حدیث به آنچه که احمد بن محمد بن حنبل و یحیی بن سعید انصاری [۲۰۱]، و علی بن مدینی و یحیی بن معین و محمد بن اسماعیل بخاری گفتهاند اکتفا میکنیم، چون آنها درباره راویان حدیث صحبت کردهاند، و عدالت یا فاسق بودنشان را مشخص کردهاند، میگویم: این از چند جهت صحیح نیست؛ یکی از آنها این است که اگر ما قبول کنیم تعدیل آنها درباره گذشتگان، پس راویان بعد از آنها چه حکمی دارند؟
چون اتصال روایت حدیث از زمان ما تا به مؤلفین کتابهای صحاح مانند بخاری و مسلم میرسد بگونهای که صحیح باشد به خاطر عدالت مشکل است.
سپس معترض از آن خارج شده و مطالبی را ذکر کرده که به مسأله [متأویلین] [۲۰۲]مرتبط است، و من آن را ترک کردم چون درباره آن درآینده کلام مستقلی همانگونه که معترض [۲۰۳]هم اینگونه عمل کرده میآید، و معترض این را از آن کلام مستقل جدا کرده من هم جواب میدهم و میگویم:
[۲۰۰] در (أ) «و معرفتهم» و صحیح در (ی) و (س) میباشد. [۲۰۱] در اصول هم همینطور است! و شاید بهتر القطّان باشد، چون او مشهور است که درباره رجال حدیث صحبت کرده باشد و نزدیک است از طبقهای که با آنها ذکر شده، اما الأنصاری صحبت او در این باره کم است، و طبقه او هم متقدم است. [۲۰۲] در (أ) «المتلوین» است! و صحیح در (ی) است. [۲۰۳] (ص /۴۸۱) در این کتاب.