دفاع از امام مالک
دوازدهم: نسبت دادن جهل و نادانی به شیخ الإسلام و پیشوای مدینه «دار الهجرة» مالک بن انس/دلیل بر آن است که خودت جاهل و نادان، و سرگردان، هستید، و شعور ندارید چه چیزی از مغز و زبانت بیرون میآید، چون مثل اینکه بیخبرید تمام امت اسلامی به اتفاق آراء بر این باورند: که امام مالک یکی از پیشوایان مجتهد مسلمانان، و شیخ سنت پیامبر است، و علمای بزرگ تابع تابعین در برابرش زانو زدهاند، و در روایت آمده است: هر کسی قرآن و سنت را حفظ نماید در میان ما بزرگوار است [۷۷۸].
و آنقدر آیه و احادیث درباره فضل علماء و علم آموزان آمده است به شیوهای که نمیتوانیم همهاش را ذکر کنیم، و اگر تنها حدیث پهن کردن بالهای فرشتگان برای طالبان علم آموزی [۷۷۹]درباره فضل و بزرگواری علما آمده بود کفایت میکرد، و این درباره طالب علم است، پس درباره عالمی که تعلیم میدهد چه فکر میکنید؟ پس ای آدم زیرک و باهوش! درباره شیخ الإسلام، و امام مدینه پیامبر جچگونه چنین جسارتی میکنید؟
و این دلیلی بر آن است: که شما «معترض» متصف به نادانی و جهالتی هستید که به دیگران نسبت میدهید، چون نکوهیدن بخاطر رفتارهای نیکو حماقت و نقصان است، و انسانهای عاقل هر گاه بخواهند کسی را نکوهش کنند نمیگویند: او از جمله مسلمانان و صالحان ابله و نادان است و غیره.
کسی که امام شافعی دربارهاش میگوید: «هنگامی که صحبت از عالمان و دانشمندان به میان آمد مالک ستاره آنان است» ای آدم تیز هوش چگونه ذهنت تو را راهنمایی نکرد «که نکوهش کردن دیگران به چیزی که پرده را از حماقت تو بر دارد و چهره فریبکارت را آشکار نماید» ناشایست و ناپسند است، چه زیباست شعر حسان بن ثابتسدر پاسخ به تو که میفرماید [۷۸۰]:
ترجمه شعر: آیا او را نکوهش میکنید در حالی که همطراز او نیستید
پس شر و خیر شما هر دو یکی هستند
[۷۷۸] به روایت انس بن مالک، مسند احمد (۵/۱۲۰) مسلم شماره (۲۷۸۱). [۷۷۹] مسند احمد (۵/۱۹۶) ابو داود (۴/۵۷) ترمذی. [۷۸۰] دیوان حسان (۱/۱۸).