۵۲- باب در فضیلت امید و رجاء

قَالَ الله تَعَالَى إخباراً عن العبدِ الصالِحِ: ﴿فَسَتَذۡكُرُونَ مَآ أَقُولُ لَكُمۡۚ وَأُفَوِّضُ أَمۡرِيٓ إِلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ ٤٤ فَوَقَىٰهُ ٱللَّهُ سَيِّ‍َٔاتِ مَا مَكَرُواْۖ وَحَاقَ بِ‍َٔالِ فِرۡعَوۡنَ سُوٓءُ ٱلۡعَذَابِ ٤٥﴾[غافر: ۴۴-۴۵] .

خداوند در حالیکه از بندهء صالح خبر می‌دهد، می‌فرماید: «و من کار خود را به الله وامی گذارم، همانا الله به احوال بندگان بیناست. پس خداوند او را از شر و مکر فرعونیان محفوظ داشت».

۴۴۰- «وعن أبي هريرة س، عن رسول اللَّه ج أَنَّهُ قال: «قالَ اللَّه، عَزَّ وَجل، أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدي بي، وأَنَا مَعَهُ حَيْثُ يَذْكُرُني، وَاللَّهِ للَّهُ أَفْرَحُ بتَوْبةِ عَبْدِهِ مِنْ أَحَدِكُمْ يجدُ ضالَّتَهُ بالْفَلاةِ، وَمَنْ تَقَرَّبَ إِلَيَّ شِبْرا، تَقرَّبْتُ إِلَيْهُ ذِرَاعا، وَمَنْ تَقَرّبَ إِلَيَّ ذِراعا، تقَرَّبْتُ إليه بَاعا، وإِذَا أَقْبَلَ إِلَيَّ يمْشي، أَقبلتُ إلَيه أُهَرْوِلُ»»متفقٌ علیه، وهذا لفظ إحدى رِوایات مسلم.

۴۴۰- «ابو هریره ساز پیامبر خدا جروایت می‌کند که فرمود:

خداوند تعالی می‌فرماید: من با گمان بنده ام به خویش می‌باشم. و من با او هستم هر کجا که مرا یاد کند، "سوگند بخدا که خدا شادمان‌تر می‌شود به توبهء بنده‌اش از یکی از شما که در بیابان گم شده‌اش را می‌یابد" و آنکه بسوی من یک وجب نزدیکی جوید، به او یک گز نزدیک شوم و آنکه بسویم گزی نزدیک شود به او یک باع نزدیک شوم و چون بسویم گام زند با سرعت به او روی می‌آورم».

۴۴۱- «وعن جابِر بن عبدِ اللَّه ب، أَنَّهُ سَمعَ النَبِيَّ ج، قَبْلَ موْتِهِ بثلاثَةِ أَيَّامٍ يقول: «لا يموتن أَحَدُكُم إِلاَّ وَهُوَ يُحْسِنُ الظَّنَّ باللَّه عزَّ وَجَلَّ»» رواه مسلم.

۴۴۱- «جابر بن عبد الله بروایت می‌کند:

سه روز قبل از وفات پیامبر خدا جاز آنحضرت جشنیدم که می‌فرمود: هرگز نمیرد یکی از شما، مگر اینکه باید گمانش را به الله تعالی نیکو نماید».

۴۴۲- «وعن أَنس، س قال: سمعتُ رسولَ اللَّهِ ج يقول: «قال اللَّه تعالى: يَا ابْنَ آدَمَ إِنَّكَ مَا دَعوْتَني وَرَجوْتَني غَفَرْتُ لَكَ عَلى ما كَانَ مِنكَ ولا أُبَالِي، يا ابن آدم، لَوْ بَلغَتْ ذُنُوبُكَ عَنَانَ السماء، ثم اسْتَغْفَرْتَني غَفَرتُ لَك، يَا ابْنَ آدَم، إِنَّكَ لَو أَتَيْتَني بِقُرابٍ الأَرْضِ خطايا، ثُمَّ لَقِيْتَني لا تُشْرِكُ بِي شَيْئا، لأَتَيْتُكَ بِقُرَابِهَا مَغْفِرَةً»» رواه الترمذی. وقال: حدیث حسن.

۴۴۲- «انس سروایت می‌کند:

از رسول الله ج شنیدم می‌فرمود: خداوند فرمود: ای فرزند آدم تو تا لحظه‌ای که از من بخواهی و امید به من کنی آنچه را که از تو سر زند می‌آمرزم و باکی ندارد، ای فرزند آدم اگر گناهانت به بلندی آسمان برسد و بعداً از من آمرزش طلبی، آنرا برایت می‌آمرزم. ای فرزند آدم اگر تو به پُری زمین از گناه نزدم بیائی و در حالی با من روبرو شوی که به من شریک نیاورده باشی، به پُری زمین از آمرزش با تو روبرو می‌گردم».