۲۳۷- باب در فضیلت نیکی و احسان با بردگان
قال الله تعالی: ﴿وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ﴾[النساء: ۳۶] .
خداوند می‌فرماید: «و خدا را بپرستید و بوی چیزی را شریک نسازید و به پدر و مادر نیکوکاری کرده و به خویشان و یتیمان و گدایان و همسایهء خویشاوند و همسایهء اجنبی و همنشین بر پهلو نشسته و به مسافر و به آنچه شما مالک او شده اید، نیز نیکو کاری کنید».
۱۳۶۰- «وعن المَعْرُور بن سُويْدٍ قال: رأَيْتُ أبا ذَر س، وعليهِ حُلَّة، وعَلى غُلامِهِ مِثْلُهَا، فَسَألْتُهُ عَنْ ذلك، فَذكر أنَّه سَابَّ رَجُلاً على عهْدِ رَسُولِ اللَّه ج، فَعَيَّرَهُ بأُمِّه، فَقَال النبي ج: «إنَّك امْرُؤٌ فِيك جاهِليَّةٌ»: هُمْ إخْوانُكُم، وخَولُكُم، جعَلَهُمُ اللَّه تَحت أيدِيكُم، فَمَنْ كَانَ أَخُوهُ تَحت يَدهِ فليُطعِمهُ مِمَّا يَأْكل، وَلْيُلْبِسْهُ مِمَّا يلبَس، ولا تُكَلِّفُوهُم مَا يَغْلبُهُم، فإن كَلَّفتُمُوهُم فَأَعِينُوهُم»»متفقٌ علیه.
۱۳۶۰- «از معرور بن سوید سروایت شده که گفت:
ابو ذر سرا دیدم در حالیکه حلهء پوشیده بود و غلامش هم حله‌ای مثل او در بر داشت. از وی در این مورد سؤال کردم و یاد آوری نمود که او در زمان رسول الله جمردی را دشنام داده و او را به مادرش طعنه زده بود.
پیامبر جفرمود: تو شخصی هستی که در تو خصلتی از خصلت‌های جاهلیت است. آنها برادران شما و خدمتگاران شما هستند که خداوند آنها را زیر دست شما قرار داده، پس آنکه برادرش زیر دستش باشد، باید او را از آنچه می‌خورد، بخوراند و از آنچه می‌پوشد، بپوشاند. و آنها را به چیزی مکلف نکنید که توانائی آن را نداشته باشند و اگر آنان را مأمور کردید، پس همکاریشان کنید».
۱۳۶۱- «وَعَنْ أبي هُريرَة، س، عَن النبي ج: قال: إذا أَتى أحدَكم خَادِمُهُ بِطَعامِه، فَإنْ لم يُجْلِسْهُ معه، فَليُناولْهُ لُقمةً أوْ لُقمَتَيْنِ أوْ أُكلَةً أوْ أُكلَتَيْن، فَإنَّهُ ولِيَ عِلاجهُ»» رواه البخاری.
۱۳۶۱- «از ابو هریره سروایت است که:
رسول الله جفرمود: هرگاه خدمتکار یکی از شما طعامش را نزدش آورد اگر او را با خود ننشاند، باید به او یک یا دو لقمه دهد، زیرا وی آن را درست کرده است.