ترجمه فارسی ریاض الصالحین

۲۴۸- باب اذکار و اورادی که در هنگام صبح و شام خوانده می‌شود

قال الله تعالی: ﴿وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ ٢٠٥﴾[الأعراف: ۲۰۵] .

خداوند می‌فرماید: «و یاد کن پروردگارت را در ضمیرت به زاری و ترسکاری، و یاد کن پروردگارت را با کلامی آهسته‌تر از بلند آوازی، در بامداد و شبانگاه و مباش از غافلان».

و قال تعالی: ﴿وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ غُرُوبِهَا﴾[طه: ۱۳۰] .

و می‌فرماید: «و تسبیح گوی با حمد پروردگارت، پیش از بر آمدن آفتاب و پیش از فرو شدن آن».

و قال تعالی: ﴿وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ بِٱلۡعَشِيِّ وَٱلۡإِبۡكَٰرِ﴾[غافر: ۵۵] .

و می‌فرماید: «آمرزش طلب برای گناهت، و در صبح و شام ستایش و ثنای پروردگارت را بجای آر».

و قال تعالی: ﴿فِي بُيُوتٍ أَذِنَ ٱللَّهُ أَن تُرۡفَعَ وَيُذۡكَرَ فِيهَا ٱسۡمُهُۥ يُسَبِّحُ لَهُۥ فِيهَا بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ ٣٦ رِجَالٞ لَّا تُلۡهِيهِمۡ تِجَٰرَةٞ وَلَا بَيۡعٌ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ﴾[النور: ۳۶-۳۷] .

و می‌فرماید: «در خانه‌هایی که خدا دستور داده تا در آن بلند کرده و یاد کرده شود، آنجا نام او به پاکی، خدا را یاد می‌کنند، آنجا در صبح و شام، مردانیکه باز ندارد ایشان را معامله و خرید و فروش از یاد خدا».

و قال تعالی: ﴿إِنَّا سَخَّرۡنَا ٱلۡجِبَالَ مَعَهُۥ يُسَبِّحۡنَ بِٱلۡعَشِيِّ وَٱلۡإِشۡرَاقِ ١٨﴾[ص: ۱۸] .

و می‌فرماید: «هر آئینه کوه‌ها را رام ساختیم همراه او، که تسبیح می‌گفتند بوقت شام و صبح».

۱۴۵۱- «وعنْ أَبي هريرة س قال: قالَ رسولُ اللَّهِ ج: «مَنْ قال حِينَ يُصْبِحُ وحينَ يُمسِي: سُبْحانَ اللَّهِ وبحمدِهِ مِائَةَ مَرةٍ لَم يأْتِ أَحدٌ يوْم القِيامة بأَفضَلِ مِما جَاءَ بِه، إِلاَّ أَحدٌ قال مِثلَ مَا قال أَوْ زَادَ»»رواهُ مسلم.

۱۴۵۱- «از ابو هریره سروایت است که:

رسول الله جفرمود: کسیکه به هنگام صبح و شام کردن صد بار سبحان الله و بحمده بگوید، هیچکس در روز قیامت بهتر از آنچه وی آورده نمی‌آورد، مگر آنکه مثل او گفته و یا افزوده باشد».

۱۴۵۲- «وعَنهُ قال: جاءَ رجُلٌ إِلى النَّبِيِّ ج، فقال: يا رسُول اللَّهِ ما لَقِيتُ مِنْ عَقْربٍ لَدغَتني البارِحة، قال: «أَما لَو قُلتَ حِينَ أمْسيت: أعُوذُ بِكَلماتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ منْ شَرِّ ما خَلَقَ لم تَضُرَّك»» رواه مسلم.

۱۴۵۲- «از ابو هریره سروایت است که:

مردی خدمت رسول الله جآمده و گفت: چه رنج بزرگی دیدم دیشب که عقربی مرا گزید.

فرمود: هرگاه چون شام کردی می‌گفتی: أعوذ بکلمات الله... پناه می‌جویم به کلمات تامهء خدا از شر آنچه آفرید، نمی‌توانست گزندت رساند».

۱۴۵۳- «وعنْهُ عن النبيِّ ج أَنَّه كان يقول إِذَا أَصْبَح: اللَّهُمَّ بِكَ أَصْبحْنَا وبِكَ أَمسَيْنَا وبِكَ نَحْيا، وبِكَ نَمُوت، وَإِلَيْكَ النُّشُورُ» وإِذا أَمْسى قال: «اللَّهُمَّ بِكَ أَمْسَيْنَا، وبِكَ نَحْيا، وبِك نمُوتُ وإِلَيْكَ المَصِير»». رواه أَبو داود والترمذي وقال: حديث حسن.

۱۴۵۳- «از ابو هریره سروایت است که:

رسول الله جدر هنگامیکه صبح می‌کرد، می‌فرمود: اللهم بك اصبحنا... بار خدایا! به امر تو صبح کردیم و شام نمودیم و به امر تو زندگی کرده و می‌میریم و بازگشت بسوی تست. و چون شام می‌نمود، می‌فرمود: اللهم بك أمسینا... بار خدایا! به امر تو شام کردیم و زندگی کرده و می‌میریم و بازگشت بسوی تست».

۱۴۵۴- «وعنهُ أَنَّ أَبا بَكرٍ الصِّدِّيق، س، قال: يَا رَسُولَ اللَّهِ مُرْنِي بِكَلمَاتٍ أَقُولُهُنَّ إِذَا أَصْبَحْتُ وإِذَا أَمْسَيت، قال: قُل: «اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَواتِ والأرضِ عَالمَ الغَيْب وَالشَّهَادة، ربَّ كُلِّ شَيءٍ وَمَلِيكَه. أَشْهَدُ أَن لاَ إِله إِلاَّ أَنت، أَعُوذُ بكَ منْ شَرِّ نَفسي وشَرِّ الشَّيْطَانِ وَشِرْكهِ» قال: «قُلْها إِذا أَصْبحْت، وَإِذا أَمْسَيْت، وإِذا أَخذْتَ مَضْجِعَكَ»» رواه أبو داود والترمذي وقال: حديثٌ حسنٌ صحيح.

۱۴۵۴- «از ابو هریره سروایت است که:

ابوبکر صدیق سگفت: یا رسول الله جمرا به کلماتی امر کن که چون صبح و شام می‌کنم، بگویم.

فرمود: بگو: اللهم فاطر السماوات والأرض... بار خدایا! آفرینندهء آسمانها و زمین، عالم به پیدا و نهان، پروردگار و مالک همه چیز، گواهی می‌دهم که معبود بر حقی جز تو نیست و از شر نفس خود و شیطان و دعوت او بشرک، بتو پناه می‌جویم.

فرمود: چون صبح نمودی یا شام کردی و زمانیکه در بسترت قرار گرفتی آنرا بگو».

۱۴۵۵- «وعَن ابْن مَسْعُودٍ س قال: كانَ نبيُّ اللَّهِ ج إِذَا أَمسى قال: أَمْسَيْنَا وأَمْسى المُلكُ للَّه، والحمْدُ للَّه، لاَ إِلهَ إِلاَّ اللَّه وحْدَهُ لاَ شَريكَ لَه» قالَ الرواي: أَرَاهُ قال فيهِن: «لهُ المُلكُ وَلَه الحمْدُ وهُوَ عَلى كلِّ شَيءٍ قدِير، ربِّ أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا في هذِهِ اللَّيلَة، وَخَيْرَ مَا بَعْدَهَا، وأَعُوذُ بِكَ منْ شَرِّ مَا في هذِهِ اللَّيْلَةِ وشَرِّ ما بعْدَهَا، ربِّ أَعُوذُ بِكَ من الكَسَل، وَسُوءِ الكِبْر، أعوذُ بِكَ منْ عذَابٍ في النَّار، وَعَذَابٍ في القبر» وَإِذَا أَصْبحَ قال ذلك أَيْضا: «أَصْبحْنَا وَأَصْبَحَ المُلْك للَّهِ»» رواه مسلم.

۱۴۵۵- «از ابن مسعود سروایت شده که:

چون پیامبر جشام می‌کرد، می‌فرمود: امسینا وامسی الـملك لله... ما و پادشاهی برای خدا شام کردیم و ثنا باد خداوند را معبود برحقی جز او نیست، یگانه است و شریکی ویرا نیست. راوی گفت: گمان می‌کنم که در آن گفت: له الـملك وله الحمد و... پادشاهی و ثنا او راست، و او بر هر چیز قادر است، از تو خیر آنچه را که در این شب است و خیر آنچه را بعد از آنست می‌طلبم و از شر آنچه در این شب و بعد از آن است بتو پناه می‌جویم، پروردگارا! من از تنبلی و زشتی کهنسالی بتو پناه می‌جویم و چون صبح می‌کرد، آن را همچنان می‌گفت: اصبحنا و اصبح الـملك لله».

۱۴۵۶- «وعنْ عبدِ اللَّهِ بنِ خُبَيْب بضَمِّ الْخَاءِ المُعْجَمَةِ س قال: قال لي رَسُولُ اللَّهِ ج: «اقْرا: قُلْ هوَ اللَّه أَحَد، والمعوِّذَتَيْن حِينَ تُمْسِي وَحِينَ تُصبِح، ثَلاثَ مَرَّاتٍ تَكْفِيكَ مِنْ كلِّ شَيْءٍ»». رواهُ أَبو داود والترمذي وقال: حديثٌ حسن صحيح.

۱۴۵۶- «از عبد الله بن خبیب سروایت شده که گفت:

رسول الله جبرایم فرمود: چون شب می‌کنی یا صبح می‌نمائی، سه بار قل هو الله احد و معوذتین (قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ برب الناس) را بخوان، ترا از هر چیزی کفایت می‌کند».

۱۴۵۷- «وعنْ عُثْمَانَ بْنِ عَفَانَ س قال: قالَ رَسولُ اللَّه ج: «مَا مِنْ عَبْدٍ يَقُولُ في صَبَاحِ كلِّ يَوْمٍ ومَسَاءٍ كلِّ لَيْلَة: بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لاَ يَضُرُّ مَع اسْمِهِ شيء في الأرضِ ولا في السماءِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعلِيم، ثلاثَ مَرَّات، إِلاَّ لَمْ يَضُرَّهُ شَيءٌ»» رواه أبو داود، والتِّرمذي وقال: حديث حسن صحيح.

۱۴۵۷- «از عثمان بن عفان سروایت است که:

رسول الله جفرمود: هیچ بنده‌ای نیست که در هر صبح و هر شام سه بار بگوید: بسم الله الذی لا یضر... بنام خداوندی که با نامش هیچ چیزی در زمین و آسمان ضرر نمی‌رساند و او شنوا و داناست، مگر اینکه هیچ چیزی بوی ضرر نمی‌کند».