۶۴- باب فضیلت ثروتمند شاکر و آن کسی است که مال را از راه درست بدست آورده و در راه صحیح به مصرف رساند
قال الله تعالی: ﴿فَأَمَّا مَنۡ أَعۡطَىٰ وَٱتَّقَىٰ ٥ وَصَدَّقَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٦ فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡيُسۡرَىٰ ٧﴾[اللیل: ۵-۷] .
خداوند می‌فرماید: «پس آنکه داد و پرهیزگاری نمود، و پذیرفت، ملت نیکو را، او را توفیق دهیم جهت رسیدن به سرای زیبنده».
و قال تعالی: ﴿وَسَيُجَنَّبُهَا ٱلۡأَتۡقَى ١٧ ٱلَّذِي يُؤۡتِي مَالَهُۥ يَتَزَكَّىٰ ١٨ وَمَا لِأَحَدٍ عِندَهُۥ مِن نِّعۡمَةٖ تُجۡزَىٰٓ ١٩ إِلَّا ٱبۡتِغَآءَ وَجۡهِ رَبِّهِ ٱلۡأَعۡلَىٰ ٢٠ وَلَسَوۡفَ يَرۡضَىٰ ٢١﴾[اللیل: ۱۷-۲۱] .
و می‌فرماید: «و یکسو داشته می‌شود، پرهیزگارترین مردم از آن آتش آنکه مال خود را میدهد، تا پاک نفس گردد، و نیست برای هیچ یک نزد او نعمتی که جزا داده شود، اما جهت حصول رضای پروردگار میدهد او خوشنود خواهد شد».
وقال تعالی: ﴿إِن تُبۡدُواْ ٱلصَّدَقَٰتِ فَنِعِمَّا هِيَۖ وَإِن تُخۡفُوهَا وَتُؤۡتُوهَا ٱلۡفُقَرَآءَ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۚ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَئَِّاتِكُمۡۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ ٢٧١﴾[البقرة: ۲۷۱] .
و می‌فرماید: «اگر خیرات آشکار کنید، خیرات چیز نیکو است و اگر پنهانش کنید و آنرا بدهید به فقیران، پس این بهتر است برای شما و از شما دور سازد بعضی گناهان تانرا و خدا به آنچه می‌کنید، آگاه است».
و قال تعالی: ﴿إِن تُبۡدُواْ ٱلصَّدَقَٰتِ فَنِعِمَّا هِيَۖ وَإِن تُخۡفُوهَا وَتُؤۡتُوهَا ٱلۡفُقَرَآءَ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۚ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَئَِّاتِكُمۡۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ ٢٧١﴾[آل‌عمران: ۹۲] .
و هم می‌فرماید: «هر گز نیابید "مقام رستگاران را" تا از آنچه دوست می‌دارید خرج کنید و هر چه را خرج نمائید خداوند به آن دانا است».
۵۷۱- «وعن عبدِ اللَّهِ بنِ مسعودٍ س قال: قالَ رسولُ اللَّه ج: «لا حَسَدَ إِلاَّ في اثَنَتَيْن: رَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ مَالا، فَسَلَّطَهُ على هَلكَتِهِ في الحَقِّ. ورَجُلٌ آتَاه اللَّهُ حِكْمَةً فُهو يَقضِي بِها وَيُعَلِّمُهَا»» متفقٌ علیه وتقدم شرحه قریباً.
۵۷۱- «از عبد الله بن مسعود سمروی است، که:
رسول الله ج فرمود: غبطه‌ای جز در دو چیز وجود ندارد: مردیکه خداوند به او مالی داده و او را در مصرف کردن آن براه حق چیره گردانیده، و مردیکه خداوند به او علمی داده، پس او بدان حکم نموده و آن را تعلیم می دهد».
۵۷۲- «وعن ابْنِ عمر ب عن النبي ج قال: «لا حَسَد إِلاَّ في اثنَتَين: رَجُلٌ آتَاهُ اللَّه القُرآن، فهو يَقُومُ بِهِ آنَاءَ اللَّيل وآنَاءَ النَّهار. وَرَجُلٌ آتَاهُ اللَّه مَالا. فهوَ يُنْفِقهُ آنَاءَ اللَّيْلِ وآنَاءَ النَّهارِ»» متفقٌ علیه.
۵۷۲- «از ابن عمر باز پیامبر جروایت شده که، فرمود: حسدی جز در دو چیز وجود ندارد: مردیکه خداوند به او قرآن را داده و او به آن در لحظه‌های شب و روز قیام می‌کند، و مردیکه خداوند به او مالی داده و او در لحظه‌های شب و روز آن را مصرف می‌کند».
۵۷۳- «وعَن أبي هُريرة س أَنَّ فُقَرَاءَ المُهَاجِرِينَ أَتَوْا رسولَ اللَّه ج. فقالوا: ذَهَبَ أَهْلُ الدُّثُورِ بِالدَّرَجاتِ العُلَى . والنَّعِيمِ المُقِيم. فَقال: «ومَا ذَاك؟» فَقَالُوا: يُصَلُّونَ كمَا نُصَلِّي، ويَصُومُونَ كمَا نَصُوم. وَيَتَصَدَّقُونَ ولا نَتَصَدَّق، ويَعتِقُونَ ولا نَعتقُ فقال رسول اللَّه ج: «أَفَلا أُعَلِّمُكُمْ شَيئاً تُدرِكُونَ بِهِ مَنْ سبَقَكُم، وتَسْبِقُونَ بِهِ مَنْ بَعْدَكُمْ وَلاَ يَكُونُ أَحَدٌ أَفْضَلَ مِنْكُم إِلاَّ مَنْ صَنَعَ مِثلَ ما صَنَعْتُم؟» قالوا: بَلَى يا رسولَ اللَّه، قال: «تُسبحُون، وتحمَدُونَ وتُكَبِّرُون، دُبُر كُلِّ صَلاة ثَلاثاً وثَلاثِينَ مَرَّةً» فَرَجَعَ فُقَرَاءُ المُهَاجِرِينَ إِلى رسولِ اللَّه ج، فَقَالُوا: سمِعَ إِخْوَانُنَا أَهْلُ الأَموَالِ بِمَا فَعلْنَا، فَفَعَلوا مِثْلَه؟ فَقَالَ رسولُ اللَّه ج: «ذلك فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يشَاءُ»»متفقٌ علیه، وهذا لفظ روایةِ مسلم.
۵۷۳- «ابو هریره سمی‌گوید که:
فقرای مهاجرین بحضور رسول الله ج آمده و گفتند: که ثروتمندان مرتبه‌های بلند و نعمت دائم را بردند.
آنحضرت جفرمود: آن چیست؟
گفتند: آنان مثل ما نماز گزارده و مثل ما روزه می‌گیرند، ولی آنها صدقه می‌دهند و ما نمی‌دهیم، و آنها بردگان را آزاد می‌کنند، و ما اینکار را نمی‌کنیم.
آنحضرت جفرمود: آیا شما را خبر ندهم بچیزی که بدان کسانی را که از شما پیشی جستند، دریافته و از کسانیکه بعد از شمایند پیشی جویید؟ و هیچکس از شما بهتر نباشد، مگر کسیکه مثل شما عمل کند.
گفتند: آری یا رسول الله ج!
فرمودند: در عقب هر نماز ۳۳ بار سبحان الله و الحمد لله و الله اکبر بگوئید. باز فقرای مهاجرین بخدمت رسول الله ج بازگشته و گفتند: برادران ثروتمند ما از آنچه انجام دادیم، شنیدند و آنها هم اینکار را کردند!
رسول الله ج فرمودند: این فضل خدا است بهر کسیکه بخواهد میدهد.