حیات صحابه – جلد دوم

رسول خدا ص و اصحاب، و تحمل گرسنگی در غزوه تهامه

بزار و طبرانی -که رجالش ثقه‏اند- از ابوحبیش غفاری سروایت نموده‏اند که: وی در غزوه تهامه، با رسول خدا صبود، (وی می‏افزاید) در خیمه‏ای قرار داشتیم که صحابه نزد رسول خدا صآمده گفتند: ای رسول خدا، گرسنگی ما را رنج می‏دهد، به ما اجازه بده تا شترهای سواری را بخوریم. فرمود: «بلی». این قضیه به عمربن الخطاب سخبر داده شد، موصوف نزد پیامبر خدا صآمده گفت: ای نبی خدا، چه کردی؟ مردم را دستور دادی تا شترهای سوار را ذبح نمایند، با این حال بر چه سوار می‏شوند؟ پیامبر صفرمود: «ای ابن خطاب تو چه نظری داری؟» گفت: من بر این نظر هستم که ایشان را امر کنی تا باقیمانده توشه‏های خود را بیاورند، و آن را در کاسه‏ای جمع نمایی، و سپس خداوند را برای ایشان دعا کنی. رسول خدا صایشان را امر نمود، و آنها باقیمانده توشه‏های خود را در کاسه‏ای قرار دادند، بعد از آن برای آنها دعا نموده، گفت: «خرجین‏های خود را بیاورید». و هر انسانی از آنها خرجین خود را پرنمود... و حدیث را ذکر نموده، این چنین در هیثمی (۳۰۳/۱۰) آمده است.

و نزد ابویعلی از عمر بن الخطاب سروایت است که گفت: با رسول الله صدر غزوه‏ای بودیم، گفتیم: ای رسول خدا دشمن فرا رسیده است، آنها سیراند و مردم (ما) گرسنه‏اند، انصار گفتند: آیا شترهای آبکش مان را نکشیم، و آن را برای مردم طعام ندهیم؟ رسول خدا صفرمود: «هر کسی که نزدش باقیمانده طعام باشد، باید آن را بیاورد». آن گه شروع کردند، مردی یک مشت و یک صاع و زیاد و کم آوردند، و همه آنچه که در لشکر بود بیست و چند صاع [۱۶۴]گردید. رسول خدا صدر پهلوی آن نشست و به برکت دعا نمود. و پیامبر صفرمود: «بگیرید و نخورید». آنگاه هر مرد در توشه دان [۱۶۵]خود، و در جوال خود می‏گرفت، به این صورت خرجین‏های خود را پر کردند حتی که مردی آستین پیراهن خود را می‏بست و آن را پر می‏نمود، و (از گرفتن) فارغ گردیدند، و طعام چنان که بود باقی ماند. بعد از آن رسول خدا صفرمود: «شهادت می‏دهم که معبوی جز خدا نیست، و من رسول خدا هستم، هر بنده حقجو که این را بیاورد، خداوند او را ازگرمی آتش نگه می‏دارد» [۱۶۶]. هیثمی (۳۰۴/۸) می‏گوید: در این عاصم بن عبیدالله عمری آمده، او را عجلی ثقه دانسته، و گروهی ضعیفش دانسته‏اند. و بقیه رجال وی ثقه‏اند.

[۱۶۴] صاع پیمانه ییست که احکام اسلام از کفّاره و فطریه بر آن جاری است، و معادل چهار مد، یا سه کیلوگرم است. به نقل از فرهنگ عمید. م. [۱۶۵] در نص جراب استعمال شده است. و آن ظرفی است که از پوست درست می‏کنند، و بدان، توشه دان یا خریطه نیز گفته می‏شود، و در کشورما در زبان عامیه به آن جوال هم می‏گویند. م. [۱۶۶] ضعیف. ابویعلی (۲۳۰) ذر ستد آن یزید بن ابی زیاد و شیخش عاصم بن عبدالله بن عاصم هستند که هردو ضعیف هستند.