حیات صحابه – جلد دوم

قصّه سعدبن ربیع

حاکم (۲۰۱/۳) از زید بن ثابت سروایت نموده، که گفت: رسول خدا صمرا روز احد در جستجوی سعد بن ربیع سفرستاد، و به من گفت: «اگر وی رادیدی از طرف من به او سلام برسان، و به وی بگو: رسول خدا می‏گوید: خود را در چه حالت می‏یابی؟» می‏گوید: من در میان کشته شدگان به گشت پرداختم، و در حالی یافتمش که آخرین رمق در وی باقی بود، و مورد اصابت هفتاد ضربه، آن هم ضربه نیزه، ضربه شمشیر و اصابت تیر قرار گرفته بود. به او گفتم: ای سعد، رسول خدا صبه تو سلام می‏کند، و در مورد تو می‏فرماید: «برایم خبر بده که خود را در چه حالت می‏یابی؟» گفت: بر رسول خدا صو بر تو هم سلام، بگو: ای رسول خدا، من خود را در حالتی می‏یابم که بوی جنت را احساس می‏کنم، و به قومم انصار بگو: اگر کسی (از دشمن) خود را به رسول خدا صبرساند، و در شما مژه‏ای باشد که حرکت کند، نزد خداوند عذر و معذرتی ندارید. (راوی) می‏گوید: و جان داد [۵۵۰]- خداوند رحمتش کند-. حاکم می‏گوید: این حدیث از اسناد صحیح برخوردار است، ولی بخاری و مسلم روایتش نکرده‏اند. و ذهبی می‏گوید: صحیح است. باز حاکم از طریق ابن اسحاق روایت نموده که عبدالله بن عبدالرحمن بن ابی صعصعه به روایت از پدرش برای وی حدیث بیان نمود، که رسول خدا صفرمود: «چه کسی برای من خبر می‏آورد که سعد بن ربیع چه کرده است؟» و حدیث را مانند آن از وی متذکر شده، و گفته است: سعد گفت: برای رسول خدا صخبر بده که من در میان مرده‏ها هستم، و به وی سلام برسان، و به وی بگو: سعد می‏گوید: خداوند از طرف ما و تمام امت برایت جزا و پاداش خیر دهد [۵۵۱]. ذهبی می‏گوید: این حدیث مرسل است. و در البدایه (۳۹/۴) روایت ابن اسحاق به صورت مکمل ذکر شده است. و مالک آن را در الموطأ (ص۱۷۵) از یحیی بن سعید به معنای آن، به اختصار روایت نموده. این چنین این را ابن سعد (۵۲۳/۳) از معن از مالک از یحیی به اختصار روایت کرده است.

[۵۵۰] صحیح. حاکم (۳/۲۰۱) وی آن را صحیح دانسته و ذهبی نیز آن را تایید کرده است. [۵۵۱] ضعیف مرسل. حاکم (۳/۲۰۱).