حیات صحابه – جلد دوم

قول ابن عمر درباره این که جنگ به دو قسم است

ابن عساکر از ابن عمر بروایت نموده، که گفت: مردم در جنگ به دو بخش تقسیم‏اند: بخشی از آنها کسانی‌اند، که بیرون شده‏اند و ذکر خدا را توأم با متوجّه ساختن دیگران به آن زیاد می‏گویند، و از فساد در حرکت اجتناب می‏ورزند، و با رفیق خود همکاری و تعاون می‏نمایند، و مال‏های خوب خود را انفاق می‏کنند، و آنها به آنچه که از اموال خویش انفاق و مصرف نموده‏اند، خوشحال‏تر از آنچه هستند که از دنیای خویش استفاده و کسب نموده‏اند، و چون در جاهای قتال قرار گیرند، از خداوند در آن موقع از این حیا می‏نمایند، که مبادا به شکی در قلب‏هایشان، و یا عدم نصرت و یاری مسلمانان پی ببرد، و چون به دزدی (از مال غنیمت) قادر شوند، قلب‏ها و اعمال‌شان را از آن پاک می‏نمایند، و شیطان نتوانسته است که ایشان را در فتنه اندازد و یا قلب‏هایشان صحبت کند، توسط اینهاست که خداوند دین خود را عزت می‏بخشد، و دشمنش را خوار و ذلیل می‏سازد. اما بخش دوم: کسانی‌اند که خارج شده‏اند، ولی خدا را به کثرت یاد ننموده‏اند و دیگران را به آن متوجه نساخته‏اند، و از فساد خود داری ننموده‏اند، و مال‏های خویش را، جز به کراهت و دلتنگی انفاق ننموده‏اند، و آنچه را از اموال خویش انفاق و مصرف کرده‏اند، آن را خسارت پنداشته‏اند، و این را شیطان به آنها گفته است، و چون در جاهای قتال باشند، همراه آخر آخر، و کسی که کسی را یاری نمی‏رساند، می‏باشند، و سر کوه‏ها را محکم گرفته، می‏بینند که مردم چه می‏کند، و چون خداوند فتح را نصیب فرمود، از شدیدترین افراد در دروغگویی در صحبت در میان هم می‏باشند، و چون به دزدی (در مال غنیمت) قادر شوند، در آن بر خداوند جرأت می‏کنند، و شیطان به آنها می‏گوید: این غنیمت است، و اگر ایشان را فراخی زندگی رسد، گردن کشی می‏نمایند، و اگر ایشان تنگی و سختی رسد شیطان آنها را با متاع و عرض (دنیا) در فتنه می‏اندازد، برای آنها چیزی هم از اجر و پاداش مؤمنین نیست، غیر از این که اجسادشان، با جسم‏های مومنین است، و حرکت‌شان با حرکت آنها، ولی نیت‏ها و اعمال ایشان از هم مختلف‌اند، تا این که خداوند ایشان رادر روز قیامت جمع کند، و سپس در میان‌شان جدایی می‏اندازد. این چنین در الکنز (۲۹۰/۲) آمده است.