حیات صحابه – جلد دوم

قول سهیل بن عمرو برای همان رؤسایی که عمر سمهاجرین را بر ایشان مقدّم داشت

حاکم (۲۸۲/۳) از طریق ابن مبارک از جریر بن حازم از حسن [۳۹۷]روایت نموده که می‏گفت: مردمانی بر دروازه عمر حضور به هم رسانیدند، که درمیان ایشان: سهیل بن عمرو، ابوسفیان بن حرب و بزرگانی از قریش شحضور داشتند. در این اثنا اجازه دهنده عمر بیرون گردید، و برای اهل بدر چون صهیب، بلال و عمار شبه اجازه دادن شروع نمود -(حسن /تعالی علیه) می‏گوید: وی به خدا سوگند بدری بود، و آن‏ها را دوست می‏داشت، و درباره ایشان سفارش و وصیت هم نموده بود-، آنگاه ابوسفیان گفت: چون امروز هرگز ندیدم! وی به این غلامان اجازه می‏دهد، و ما در اینجا نشسته‏ایم و به طرف ما التفاتی نمی‏کند. سهیل -که مرد عاقل و هوشیاری بود [۳۹۸]- گفت: ای قوم، -به خدا سوگند-، من آنچه را در روهای‌تان هست می‏بینم، اگر خشمگین باشید، بر نفس‏های خودتان خشمگین شوید، این قوم هم دعوت شدند، و شما هم دعوت شدید، آنها شتاب نمودند، و شما سستی و تاخیر نمودید، به خدا سوگند، در فضیلت‌هایی که آنها، طوری که می‏پندارند از شما سبقت جسته‏اند، فوت‌شان بر شما، از این دروازه‌تان که بر آن رقابت می‏کنید، به مراتب شدیدتر است، بعد از آن گفت: این قوم به آنچه می‏بینید از شما سبقت جسته‏اند، -و به خدا سوگند- شما راهی برای آنچه اینها از شما در آن سبقت جسته‏اند ندارید، بنابراین به‌سوی این جهاد متوجه شوید، و آن را رها نکنید و بدان ملازمت نمایید، امید است که خداوند ﻷجهاد و شهادت را نصیب‌تان کند، بعد از آن جامه خود را تکان داد، و برخاسته، خود را به شام رسانید. حسن می‏گوید: به خدا سوگند، وی راست گفته است، خداوند بنده‏ای را که به‌سوی او بشتابد، چون بنده‏ای که از شتاب به‌سوی وی سستی کند، نمی‏گرداند [۳۹۹]. و این چنین این را در الاستیعاب (۱۱۰/۲) ذکر نموده، و طبرانی نیز به معنای آن را از حسن به شکل طولانی روایت نموده است. هیثمی (۴۶/۸) می‏گوید: رجال وی رجال صحیح‌اند، مگر اینکه حسن از عمر نشنیده.

و بخاری این را در تاریخ خود روایت کرده، و باوردی از طریق حمید از حسن به معنای آن را به اختصار، چنان که در الاصابه (۹۴/۲) [۴۰۰]آمده، روایت نموده است.

[۳۹۷] وی حسن بصری است /تعالی. [۳۹۸] این جمله معترضه از سخن حسن بصری است. [۳۹۹] ضعیف. حاکم (۳/۲۸۲) در سند آن بین حسن بصری و عمر بن الخطاب انقطاع وجود دارد و حسن از عمر نشنیده است. [۴۰۰] ضعیف. حاکم (۳/۲۸۲) در سند آن زید بن مینا است که چنانکه در «التقریب» (۱/۲۷۰) آمده مقبول است.