باب ۱۸: وصیت و سفارش پیغمبر ج درباره نیکى و خوش‌رفتارى با زنان
٩۳۳- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج، قَالَ: الْمَرْأَةُ كَالضِّلَعِ، إِنْ أَقَمْتَهَا كَسَرْتَهَا، وَإِنِ اسْتَمْتَعْتَ بِهَا اسْتَمْتَعْتَ بِهَا وَفِيها عِوَجٌ» [۳۱۰].
یعنی: «ابو هریره گوید: پیغمبر جگفت: طبیعت زن مانند دنده سینه کج است، اگر بخواهید آن را راست کنید (راست نمى‌شود بلکه) شکسته خواهد شد، و اگر بخواهید از او استفاده کنید، باید با همین حالت کجى از او استفاده کنید».
(منظور این است باید انسان در معاشرت با زنان صبور و بردبار باشد و عیب‌هایى را که قابل گذشت است نادیده بگیرد و زنى که از هر جهت بى‌عیب باشد یا وجود ندارد و یا بسیار نایاب است).
٩۳۴- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ج، قَالَ: مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلاَ يُؤْذِي جَارَهُ، وَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا فَإِنَّهُنَّ خُلِقْنَ مِنْ ضِلَعٍ، وَإِنَّ أَعْوَجَ شَيْءٍ فِي الضِّلَعِ أَعْلاَهُ، فَإِنْ ذَهَبْتَ تُقِيمُهُ كَسَرْتَهُ، وَإِنْ تَرَكْتَهُ لَمْ يَزَلْ أَعْوَجَ، فَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا» [۳۱۱].
یعنی: «ابو هریره گوید: پیغمبر جگفت: «کسى که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، نباید همسایه خود را اذیت نماید، و شما را به نیکوکارى و خوش رفتارى با زنان سفارش مى‌نمایم، زن‌ها از دنده سینه به وجود آمده‌اند و کج‌ترین قسمت دنده طرف بالاى آن است، اگر بخواهى آن را راست نمایى شکسته مى‌شود، اگر آن را رها کنى همینطور به صورت کج و معوج باقى مى‌ماند، پس سفارش و توصیه مرا در مورد نیکى و خوش رفتارى با زنان قبول کنید».
(شوهر باید بداند زن داراى خصوصیات و صفات و اخلاق مخصوص به خود مى‌باشد که در بسیار موارد با خصوصیات مرد هماهنگى کامل ندارد و چنانچه صبر و مدارا در بین نباشد زندگى به جهنم تبدیل مى‌شود یا به جدایى مى‌انجامد).
٩۳۵- حدیث: «أَبِي هُرَيْرَةَس، عَنِ النَّبِيِّ ج، قَالَ: لَوْلاَ بَنُو إِسْرَائِيلَ لَمْ يَخْنَزِ اللَّحْمُ، وَلَوْلاَ حَوَّاءُ لَمْ تَخُنْ أُنْثَى زَوْجَهَا» [۳۱۲].
یعنی: «ابو هریرهسگوید: پیغمبر جگفت: اگر بنى‌اسرائیل نمى‌بودند هیچ گوشتى گندیده نمى‌شد، اگر حوا نمى‌بود هیچ زنى به شوهرش خیانت نمى‌کرد».
(قتاده گوید: به بنى‌اسرائیل دستور داده شده بود که از ذخیره کردن گوشت پرنده‌اى به نام سلوى خوددارى کنند، ولى ایشان به این دستور توجّهى نکردند و گوشت آن را ذخیره نمودند، و مورد عقاب قرار گرفتند و گوشت‌هاى ذخیره شده آنان گندیده شد، این امر موجب شد که گندیدن گوشت ادامه داشته باشد. و حوا که آدم را به خوردن ثمره درخت تشویق نمود و او را دچار اشتباه ساخت، اگر او این خیانت را به آدم نمى‌کرد زن‌هایى که بعد از حوا مى‌آمدند به شوهرانشان خیانت نمى‌کردند، ولى به عقیده اینجانب (مترجم) معنى حدیث این نیست که گندیدن گوشت بنى‌اسرائیل باعث گندیدن همه گوشت‌ها شده باشد، یا گناه و خطاء حوا موجب خیانت همه زن‌ها گردد. چون این امر به خلاف عقل وقرآن است، بلکه معنى حدیث این است که فتنه و فساد و کینه‌توزى و خودخواهى و جنگ‌افروزى و تنگ‌نظرى از خواصّ بنى‌اسرائیل است و در هر جایى که فتنه و فسادى باشد و جنگ و عداوت و ناآرامى واقع شود و لاشه‌اى در میدان نبرد باقى بماند و گندیده شود با نقشه شوم و دسیسه خائنانه بنى‌اسرائیل مى‌باشد مخصوصاً نسبت به مسلمانان از هیچ ظلم و ستم و کید و نیرنگى کوتاهى نمى‌کنند و هر بوى بدى که به مشام مسلمانان مى‌رسد از قوم بنى‌اسرائیل مى‌باشد، و خداوند مى‌فرماید: یهودیان شدیدترین عداوت و کینه را نسبت به مسلمانان در دل دارند، و چنانچه این ملت خودخواه و طمعکار نمى‌بود، جهان دچار این همه بلا و بدبختى نمى‌شد، و بخصوص مسلمانان به چنین بدبختى مبتلا نمى‌شدند. در مورد حوا هم این حدیث اشاره به خصوصیات و اخلاق زنان است که باید مردان با این خصوصیات آشنا شوند و بدانند که زنان نسبت به مردان ذاتاً داراى طبع لطیف و مهر و عاطفه بیشتر مى‌باشند و از طرف دیگر تحت فشارهاى روحى و ناراحتى‌هاى جسمى هستند که خاص دوران باردارى و وضع حمل و حیض و یائسه بودن است و این خصوصیات اثرات مستقیم بر حرکات و رفتار و نحوه برخورد زنان با دیگران به جاى مى‌گذارد، بنابراین مردان نباید این خصوصیات را نادیده بگیرند بلکه باید در بسیار از موارد زنان را معذور بدانند و آنان را درک کنند. مشکلات زن خاص یک عدّه یا زمان و مکان مخصوصى نیست بلکه این خصوصیات را از اوّلین زن (حوا) به ارث برده شده و تا ابد باقى خواهد ماند، پس لازم است مردان با صبر و بردبارى و درک واقعیت با زنان رفتار نمایند).
والله أعلم بالصّواب.
[۳۱۰] أخرجه البخاري في: ۶٧ كتاب النكاح: ٧٩ باب المداراة مع النساء. [۳۱۱] أخرجه البخاري في: ۶٧ كتاب النكاح: ۸۰ باب الوصاة بالنساء. [۳۱۲] أخرجه البخاري في: ۶۰ كتاب الأنبياء: ۱ باب خلق آدم صلوات الله عليه وذريته.