باب ۲: واجب شدن روزه با رؤیت هلال در اوّل ماه رمضان و واجب شدن خوردن روزه در آخر ماه رمضان با رؤیت هلال شوال، و اگر در اوّل ماه رمضان آسمان ابرى باشد، باید شعبان را سى روز تکمیل نمود و اگر در آخر رمضان آسمان ابرى شود باید ماه رمضان را سى روز به حساب آورد
۶۵۳- حدیث:«عَبْدِاللهِ بْنِ عُمَرَب، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج، ذَكَرَ رَمَضَانَ، فَقَالَ: لاَ تَصُومُوا حَتَّى تَرَوُا الْهِلاَلَ، وَلاَتَفْطِرُوا حَتَّى تَرَوْهُ، فَإِنْ غُمَّ عَلَيْكُمْ فَاقْدُرُوا لَهُ» [۳].
یعنی: «عبدالله بن عمر گوید: پیغمبر جدر مورد ماه رمضان گفت: تا وقتى که هلال رمضان را رؤیت نکنید، روزه نگیرید، و تا زمانى که هلال شوال را رؤیت ننمایید روزه رمضان را نخورید، و اگر ابر مانع رؤیت هلال گردید ماه را سى روز کامل حساب کنید».
(این حدیث دلالت دارد که روزه یوم الشک (روز سى شعبان) که هلال رمضان رؤیت نشود حرام است و مذهب امام شافعى و مالکى نیز همین است).
۶۵۴-حدیث:«ابْنِ عُمَرَب، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «الشَّهْرُ هكَذَا وَهكَذَا وَهكَذَا» يَعْنِي ثَلاَثِينَ. ثُمَّ قَالَ: «وَهكَذَا وَهكَذَا وَهكَذَا» يَعْنِي تِسْعَاً وَعِشْرِينَ، يَقُولُ: مَرَّةً ثَلاَثِينَ وَمَرَّةً تِسعَاً وَعِشْرِينَ» [۴].
یعنی: «ابن عمر گوید: پیغمبر جفرمود: (ماه‌هاى سال) گاهى سى روز، و گاهى بیست و نه روز هستند». (اگر هلال بعد از بیست و نه روز رؤیت شد معلوم مى‌گردد که ماه بیست و نه روز است و اگر بعد از سى روز رؤیت شده ماه سى روز مى‌باشد).
۶۵۵- حدیث:«ابْنِ عُمَرَب، عَنِ النَّبِيِّ ج، أَنَّهُ قَالَ: «إِنَّا أُمَّةٌ أُمِّيَّةٌ، لاَ نَكْتُبُ وَلاَ نَحْسُبُ، الشَّهْرُ هكَذَا وَهكَذَا» يَعْنِي مَرَّةً تِسْعَةً وَعِشْرِينَ، وَمَرَّةً ثَلاَثِينَ» [۵].
یعنی: «ابن عمر گوید: پیغمبر جفرمود: ما امّت و ملّت بى‌سوادى هستیم، که بر نوشتن و حساب نجوم و حرکت آن‌ها آشنایى و تسلط کامل نداریم، (بنابراین براى تعیین اوقات عبادت مکلف به نوشتن و دانستن مسائل نجومى و ریاضى نمى‌باشیم و اوقات عبادت به واسطه نشانه‌هاى آشکار و روشنى مانند خورشید و ماه بر ما مشخص مى‌شود هر کس مى‌تواند وقت عبادت خود را با مشاهده و کیفیت این علایم تشخیص دهد) و تعداد روزها در ماه گاهى بیست و نه روز و گاهى سى روز مى‌باشد».
۶۵۶- حدیث:«أَبِي هُرَيْرَةَس، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج، أَوْ قَالَ: قَالَ أَبُوالْقَاسِمِ ج صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ وَأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ، فَإِنْ غُبِّي عَلَيْكُمْ فَأَكْمِلُوا عِدَّةَ شَعْبَانَ ثَلاَثِينَ» [۶].
یعنی: «ابو هریرهسگوید: پیغمبر جگفت: با رؤیت هلال ماه رمضان روزه بگیرید، و با رؤیت هلال شوال روزه را بخورید و چنانچه اوّل ماه رمضان هوا ابرى باشد ماه شعبان را، سى روز کامل حساب کنید». (و بعد از سى روز از شعبان روزه را شروع نمایید).
[۳] أخرجه البخاري في: ۳۰-كتاب الصّـوم: ۱۱-باب قول النّبيّ جإذا رأيتم الهلال فصوموا. [۴] أخرجه البخاري في: ۶۸-كتاب الطلاق: ۲۵-باب اللعان وقول الله تعالى: ﴿وَٱلَّذِينَ يَرۡمُونَ أَزۡوَٰجَهُمۡ﴾. [۵] أخرجه البخاري في: ۳۰-كتاب الصّوم: ۱۳-باب قول النّبيّ جلانكتب ولا نحسب. [۶] أخرجه البخاري في: ۳۰-كتاب الصّوم: ۱۱-باب قول النّبيّ جإذا رأيتم الهلال فصوموا وإذا رأيتموه فافطروا.